Pantha Rei: alles stroomt
Wie één blik op Detlef Lohses onderzoeksgebieden werpt, ziet meteen een breed spectrum aan interesses, variërend van het gedrag van één belletje tot grootschalige turbulentie. Lohse en zijn groep hebben artikelen gepubliceerd over de vloeistofstroming binnen een verdampend druppeltje ouzo en over het ‘koffievlekeffect’. Hun experimenten en simulaties hebben het bestaan bevestigd van een turbulent regime dat daarvoor puur theorie was.
“Ik ben ervan overtuigd dat de stromingsleer momenteel een gouden tijd doormaakt. De mensheid staat momenteel voor een aantal enorme uitdagingen waarbij vloeistofdynamica een belangrijke rol speelt”, aldus Lohse. “Die speelt een rol bij de stromingen in de oceaan en de atmosfeer, en bij de bloedsomloop in je lichaam. Hij speelt een rol bij bacteriën en zal van groot belang worden bij de productie van duurzame energie. Alles stroomt: panta rhei.”
Veel vraagstukken, dus veel potentiële onderzoeksprojecten – wat bepaalt waar Lohse voor kiest? “In de eerste plaats nieuwsgierigheid. Een onderzoeksvraag moet niet alleen wetenschappelijk onderscheidend zijn, maar ook relevant, of in ieder geval perspectief bieden op toepasbaarheid. In principe maak ik geen onderscheid tussen fundamenteel en toegepast onderzoek.” Een voorbeeld is zijn onderzoek naar het fundamentele gedrag van druppeltjes, dat aanleiding was voor een langlopend samenwerkingsverband met de printerfabrikant Océ (nu Canon Production Printing), gericht op het verbeteren van de kwaliteit die inkjet-printers leveren.
Een ander voorbeeld is onderzoek dat hij aan het begin van zijn carrière heeft verricht, naar ‘sonoluminescentie’: het verschijnsel dat een belletje in een vloeistof onder bepaalde omstandigheden onder invloed van ultrageluid licht kan gaan uitzenden en erg heet kan worden. Deze onderzoekslijn heeft nieuwe vormen van beeldvorming met ultrageluid en door ultrageluid gestuurd bellentransport voor medische toepassingen mogelijk gemaakt. Een artikel over het ‘ouzo-effect’ (het bekende verschijnsel dat deze populaire Griekse drank van transparant in melkachtig verandert wanneer je water toevoegt) lijkt in eerste instantie een staaltje van speelse wetenschap – totdat je de complexe vloeistofstromingen binnen een druppeltje ziet. “Inzicht hierin helpt bij het bepalen van de beste manier om een in minuscule concentratie aanwezige stof aan een andere vloeistof te onttrekken, zogenaamde vloeistof-vloeistof nano-extractie. Zelfs het gedrag van één enkele druppel olie in water wordt nog niet goed begrepen. Dat prikkelt mijn nieuwsgierigheid.”
Onderwijs
“Toen ik in Twente arriveerde en begon met het opbouwen van mijn onderzoeksgroep, werd me verteld dat ik voorlopig geen onderwijs hoefde te geven. Daar dacht ik zelf heel anders over, ik wílde juist lesgeven. Dus begon ik binnen de bacheloropleiding direct het vak vloeistoffysica te geven, en binnen de masteropleiding het vak turbulentie. Ik geef er de voorkeur aan om eens in de zoveel jaar van onderwerp te veranderen in plaats van jaar in jaar uit hetzelfde vak te geven. Ik ben van mening dat onderwijs een vermenigvuldigingseffect heeft. Het geeft mij de gelegenheid om getalenteerde studenten te vinden, terwijl zij ons vakgebied leren kennen. Ik stimuleer hun nieuwsgierigheid met voorbeelden, maar zij prikkelen die van mij ook met de vragen die ze stellen. Het doet me echt goed om de studenten te zien groeien. Sommige van de studenten die ik tijdens hun eerste jaar aan de UT heb ontmoet, zijn nu wetenschappelijk medewerker binnen onze Vloeistoffysica-groep. Ruim 40 van mijn voormalige promovendi en postdocs zijn nu hoogleraar of hebben een vaste aanstelling en zijn over de hele wereld verspreid.”
Over DETLEF LOHSE
Detlef Lohse (1963, Hamburg) studeerde in Kiel en Bonn en promoveerde aan de universiteit van Marburg. Zijn proefschrift (1992) ging over volledig ontwikkelde turbulentie. Vervolgens was hij als postdoc verbonden aan de universiteit van Chicago. Het onderwerp van zijn habilitatie (1997) was sonoluminescentie. In 1998 trad hij bij de Universiteit Twente in dienst als hoogleraar vloeistoffysica. Lohse is bekroond met een groot aantal prijzen, waaronder de Max Planck-medaille, de Balzan-prijs, de George Batchelor Prize, de Fluid Dynamics Prize van de American Physical Society, de Nederlandse eretitel Simon Stevin Meester en de Spinozapremie. Hij is lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW), de Duitse academie van wetenschappen Leopoldina en de American National Academy of Engineering. Ook is hij een fellow van het Institute of Physics en de American Physical Society. Daarnaast stond Lohse aan de wieg van het Max Planck - University of Twente Center for Complex Fluid Dynamics, dat samenwerkt met twee van de prestigieuze Max Planck-instituten: dat in Göttingen en dat in Mainz. Detlef Lohse is door de Universiteit Twente benoemd tot Universiteitshoogleraar en is door koningin Beatrix benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Persfoto's
Deze persfoto's kunnen zonder copyright restricties worden gebruikt.