Masterclass Personal & Leadership Development | Programma | Executive Education Universiteit Twente

Programma Masterclass

De veranderingen in het krachtenveld van publieke organisaties vraagt ook om een herijking van persoonlijke ontwikkeling en leiderschap. Er zijn vele boeken en publicaties verschenen over leiderschap, maar weinig daarvan is wetenschappelijk onderbouwd. Yammarino (2005) heeft aangetoond, dat 17 leiderschapsbenaderingen invloed hebben op de prestaties van medewerkers en organisaties. Deze masterclass wordt verzorgd door het CEBL (Center for Evidence Based Leadership, een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Twente en RONT Management Consultants. Het CEBL werkt in haar methodische aanpak met de bewezen leiderschapsbenaderingen. In deze masterclass passen wij de CEBL-aanpak toe. Dat betekent dat wij samen met de deelnemers;

vaststellen vanuit welke leiderschapsprincipes en benaderingen wordt gewerkt in de masterclass
een nulmeting uitvoeren; waar sta jij in jouw persoonlijk leiderschap?
een impactmeting uitvoeren; welke effect heeft jouw leiderschap in jouw team/organisatie?
een werkzame route en interventies inzetten voor het ontwikkelproces van de deelnemers
het persoonlijk leiderschap van de deelnemers centraal stellen.

Opbouw programma

In de Masterclass Personal & Leadership Development leer je te reflecteren op je persoonlijk leiderschap vanuit drie perspectieven, te weten IK (individu/professional), WIJ (team/cultuur) en HET (systeem) (Ofman, 2013).

De masterclass is opgebouwd uit drie modules van 5 dagdelen. Reflectie op de eigen leiderschapspraktijk en ervaringsleren staan centraal in deze masterclass ondersteund door de laatste wetenschappelijke inzichten en theorie op het gebied van leiderschap en organiseren. Voorafgaand aan een bijeenkomst lees je literatuur en om de aansluiting met de praktijk te waarborgen voer je na iedere bijeenkomst een toepassingsopdracht uit, waarbij je de pasverworven kennis en inzichten meteen in de eigen praktijk toepast. Daarnaast sluit je de leergang af met het maken van een A3 Veranderplan: een innovatief, realistisch en praktisch uitvoerbaar plan voor je eigen organisatie, of team, waarin je verschillende elementen van de leergang koppelt aan je eigen werkpraktijk. Aan de hand van dit plan kun je in de nabije toekomst daadwerkelijke verbeteringen en/of vernieuwingen doorvoeren.

Kerndocent is Pauli van Oort. Zij is gedurende alle onderdelen van het programma het vaste aanspreekpunt. Zij verzorgt het programma samen met een aantal gastdocenten.

Module Persoonlijk leiderschap (‘IK’)

Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? We gebruiken beeldende technieken om deze vragen te beantwoorden. Waar sta ik? Welke stappen heb ik gezet? Wat heb ik nodig om de volgende stap te zetten om mijn persoonlijke doel(en) te bereiken en mijn leiderschap te versterken? Je stelt vast op welke leiderschapsaspecten jij verder wilt ontwikkelen én waarop je gedurende deze masterclasses door de docenten en mede deelnemers reflectie en coaching krijgt. Dit alles aan de hand van casuïstiek uit jouw eigen praktijk.

Dag 1

Dagdeel 1 Kennismaken en verkennen

Na een toelichting op het programma en de werkwijze start je met een nadere kennismaking.

Door middel van persoonlijke interviews worden de eerste verbindingen en verdiepingen aangebracht met elkaar. Dit is de groep waar je zes dagen lang mee ‘op leiderschapsreis’ zal gaan. We starten met een overzicht over leiderschapsontwikkeling in de 21^e eeuw (Haijtema, 2005). We geven inzicht in diverse theorieën van leiderschap. In deze masterclass leggen wij de focus op de leiderschap theorieën van Bass & Riggio (2006) rondom transactioneel en transformationeel leiderschap. In tweetallen verken je jouw (voorkeurs) leiderschapsstijl en de kenmerken daarvan aan de hand van de theorieën van Bass. Welke leiderschapsstijl heb jij en welke is effectief in jouw organisatie? Hoe kan het leiderschap binnen een organisatie verder ontwikkeld worden? Wat werkt wel en wat werkt niet in leiderschapsontwikkeling?

Dagdeel 2 Persoonlijke leerdoelen

Gestart wordt met het formuleren van de individuele leerbehoeften en leerdoelen. Wat wil je zelf ontwikkelen in deze masterclass? Je maakt je persoonlijke leeragenda, gebaseerd op de DARTNP-methode (Van den Berg & Kanters, 2003), waarbij doelen, activiteiten, resultaten, tijdsplanning en nabespreking worden geformuleerd. Dit vanuit de drie invalshoeken ‘Ik, Wij’ en Het’.

Dagdeel 3 Persoonlijk leiderschap; Enneagram

Vooraf is literatuur geraadpleegd over het Enneagram. In dit dagdeel zoomen we daar verder op in. Het enneagram is een krachtige manier om jezelf en de wereld om je heen beter te leren begrijpen. Je krijgt zicht op jouw eigen enneagram, de drijfveren, passies en persoonlijke dilemma’s die daarmee verbonden zijn en kunt deze naar jouw dagelijkse praktijk vertalen. Je legt de verbinding tussen jouw enneagram-profiel en leiderschapsstijl volgens de theorie van Bass en past je persoonlijke leeragenda aan.

Dag 2

Dagdeel 4 Persoonlijk leiderschap; invloed- en communicatiestijlen

Hedendaagse leiders staan voor de uitdaging om mensen aan te sturen met ‘ziel en zakelijkheid’. Ze sturen, maar moeten ook kunnen loslaten. Ze werken vanuit eigen visie, maar moeten ook voldoen aan externe verwachtingen van een dynamisch en veeleisende markt en maatschappij. In dit programmaonderdeel ga je aan de slag met jouw persoonlijke invloed- en communicatiestijlen aan de hand van de theorie van Transactionele Analyse. De Transactionele Analyse (TA) is een unieke theorie waarmee bewustwording en inzicht wordt verkregen met behulp van heldere concepten over persoonlijkheid, communicatie en verandering. We verkennen de vraagstukken waar je in eigen praktijk tegenaan loopt. Deze vormen de opmaat voor de middag, waarin ervaringsleren centraal staat.

Dagdeel 5 Persoonlijk leiderschap; praktijkleren

Hoe verander je die moeizame communicatie met je medewerker, collega of klant? Hoe komt het dat je steeds weer opnieuw belandt in dezelfde soort situaties? We lopen tegen onze eigen onvermogens aan zonder te beseffen wat hiervan de dieperliggende oorzaak is.

Je ervaart de invloed op je eigen beroepspraktijk. Je brengt het geleerde van de ochtend in de praktijk. De TA-coach/begeleider geeft jou zijn reflectie op jou en coacht je door middel van praktische oefeningen waarin jouw casuïstiek centraal staat. Er is gelegenheid om ervaringen en inzichten uit te wisselen. Terugvallen en bezinnen. Dit dagdeel vormt de afsluiting van een gestructureerde zoektocht naar innerlijke kennis, drijfveren en persoonlijke leiderschap- en communicatiestijl.

Met een afsluitende toepassing- en literatuur opdracht sluiten we deze module af en leggen een brug naar de volgende module.

Module groepsgericht- en systemisch leiderschap (‘WIJ’)

Verantwoord ondernemen in een turbulente tijd vraagt om bijzondere samenwerkingsvaardig-heden om in teamverband met elkaar te werken. De roep om sneller en wendbaarder te werken klinkt door in menig organisatie. Zelfsturing, zelforganisatie, zelfregulering, etc. Wat betekent dit voor het gewenste leiderschap van zowel je team als van jou als leidinggevende? Hoe faciliteer je deze beweging om tot resultaatgerichte en bevlogen teams te komen? Hoe kom je zelf in beweging? Groepsgericht- en systemisch leiderschap staan in deze module centraal.

Dag 3

Dagdeel 1 Groepsgericht leiderschap; Grip op uw groep!

Na een korte terugblik op de toepassingsopdracht uit de eerste module start deze nieuwe module met een inleiding over ‘groepsdynamica’. De diverse perspectieven op groepsdynamica worden belicht. Uw persoonlijke groepsvraagstuk staat op deze dag centraal.

We vervolgen met de groepsdynamische theorie van Tuckman en maken een vertaling naar uw eigen team.

Dagdeel 2: Groepsgericht leiderschap: theorieën, analyse en interacties

Na een toelichting op de elementen van een wendbaar en zelfsturend team gaat u deze middag praktisch aan de slag met een analyse van uw team. Aan de hand van de matrix ‘Resultaatgerichte, bevlogen en teams’ krijgt u een scherper beeld van elementen van dynamiek als ook een scherper beeld van uw eigen team: In hoeverre is mijn team wendbaar en zelfsturend? (Bron: ‘Leiderschap in de publieke sector’; Doeleman, Fijn, Helder en Kok, 2014); waar zitten de krachten? Waar de aandachtspunten? We verrijken uw kijk op uw groep met de thema’s ‘Paradoxen en groepsdynamica’ en ‘Manipulaties’.

Dagdeel 3: Groepsgericht leiderschap; interventies

In het avondprogramma gaan we vervolgens in op wat uw analyse betekent voor u: wat vraagt dit van u en uw leiderschap? We belichten meerdere interventiemogelijkheden die aansluiten bij uw persoonlijke vraagstuk.

We sluiten deze dag af met een toelichting op de toepassingssopdracht. U wordt uitgenodigd om uw opgedane kennis toe te passen waarbij we u een cocktail van mogelijkheden bieden.

Dag 4

Dagdeel 4 en 5 Systemisch leiderschap; organisatieopstellingen

We starten met een inleiding op systemisch fenomenologisch kijken naar een organisatie. Op basis van vraagstukken van de deelnemers gaan we de fenomenologische wijze van kijken ervaren door middel van een organisatie opstelling. De systemische manier van kijken werkt op een diepere laag, dan het cognitieve en is zeer effectief in het zicht krijgen op onderliggende dynamieken in samenwerkingsrelaties.

Met een afsluitende toepassing- en literatuur opdracht sluiten we deze module af en leggen een brug naar de volgende module.

Module Leiderschap in doelgericht organiseren (‘HET’)

In de modules ‘Ik’ en ‘Wij’, zijn verschillende tools aangereikt waarbij je meer zicht op jouw persoonlijk, groepsgericht- en systemisch leiderschap hebt gekregen. In de laatste module staat jouw leiderschap in ‘HET’ centraal. ‘Het’. Het systeem waarbinnen je opereert. De opdracht die je te vervullen hebt. Hoe geef je daar succesvol leiding aan? Hoe kun je doelgericht organiseren en krijg je de organisatie/het team in beweging om de resultaten te realiseren? We staan stil bij nieuwe ontwikkelingen in sturen en verantwoorden. We onderzoeken verschillende verandermanagementtheorieën en leggen de verbinding met jouw leiderschapsstijl en verandervraagstukken uit jouw organisatie. Hoe geef je succesvol en inspirerend vorm aan verandering en hoe krijg je grip op de voortgang?

Dag 5

Dagdeel 1 Succesvol veranderen en weerstand

Na een korte terugblik op de toepassingsopdracht uit de tweede module Kijken we naar leiderschap in veranderen en voorkeursstijl in verander strategieën aan de hand van de 5 kleuren van de Caluwé. Wat is succesvol veranderen? We behandelen aspecten van weerstand op individueel, groep, organisatie en context niveau. Praktische handvatten voor interventies worden meegegeven voor alle niveaus. Bronnen: Metselaar, Cozijnsen en van Delft, 2011 (DINAMO), Doeleman) en model van Ajzen van gepland gedrag. We kijken naar de principes van Agile organiseren en ontwikkelen. Het kwadrant van het krachtenveld en cirkel van invloed wordt toegelicht en de onderliggende strategieën die kunnen worden toegepast. Je werkt een krachtenveldanalyse uit voor je eigen organisatie (opdracht). Je bepaalt je strategie en scherpt de ‘hoe’ kant aan. Je formuleert je eigen cirkel van invloed (wat en wie kan ik beïnvloeden en in welke mate).

Dagdeel 2 Waarderend onderzoeken (Appreciative Inquiry)

We zoomen in op de theorie van Appreciative Inquiry Deze oplossingsgerichte verander/vernieuwingsstrategie van Cooperrider at.al. (2005) is gebaseerd op de kracht van waardering en van een onderzoekende houding. In deze aanpak wordt het uitbouwen van sterkten zwaarder gewogen dan het oplossen van problemen. Verandering/vernieuwing gebeurt door de competenties die aan de basis lagen van successen uit het verleden, in te zetten voor het oplossen van de uitdagingen van vandaag. De vijf fases van het AI-proces en de waarderend onderzoekende vraagstelling worden toegelicht. Er wordt geoefend met het (op) stellen van waarderende vragen.

Dagdeel 3 Opstellen A3 veranderplan

Deelnemers maken een eerste opzet voor een veranderplan voor de eigen organisatie op basis van de A3 methodiek (Doeleman, 2010). De A3 methodiek is gebaseerd op het INK-managementmodel en hanteert 5 belangrijke uitgangspunten; focus, consistentie, samenhang, commitment en feedback en zal nader worden uitgelegd.

Dag 6

Dagdeel 4 New Public Governance en Rijker Verantwoorden

Deze module biedt een interactief college over de veranderende omgeving van de overheid. Hoe was publieke sturing georganiseerd in de 20e eeuw en wat zijn de ontwikkelingen van deze eeuw? Inzicht in sturing op bureaucratische regels, op prestaties en op samenwerking in netwerken van publiek en privaat. De koppeling wordt gelegd met de organisaties van de deelnemers. Aansluitend wordt toegelicht welke vormen van Rijker Verantwoorden toegepast kunnen worden in passen op welke wijze een organisatie

We vervolgen met een college over Rijker Verantwoorden. Welke mechanismen van sturing en verantwoording worden toegepast en wat zijn daarin de trends? Toelichting op de vier principes van rijker verantwoorden. En toepassing van deze vier principes door het maken van een Public Value Plan (rijker verantwoordingsplan) voor het A3 veranderplan. U geeft daarin aandacht aan veelvoudige doelen, stakeholders, communicatie in de stadia ‘to do’, ‘doing’ en ‘done’ en aan vier media voor communicatie.

Dagdeel 5 Verankering masterclass

We sluiten de masterclass af met het verder aanscherpen van het A3 veranderplan op basis van de lessons learned uit de drie modules. De eerste concepten/ideeën worden onderling gedeeld. Er is ruimte voor een integratie van het gehele programma. We kijken terug en vooruit. Hoe ga jij de nieuwe kennis en inzichten verder borgen in de praktijk? Welke vraagstukken liggen er nog? Je bevraagt elkaar en geeft elkaar feedback en tips. Hiermee ontstaat een afsluiting van deze masterclass die voor ieder een opmaat vormt om verder met de ervaringen van de leergang aan de slag te gaan.