Risk & Resilience festival 2019
Wat is risicomanagement zonder resilience? Theo Toonen, decaan aan de Universiteit van Twente: ‘In een voortdurend en in het huidige tijdsgewricht vrij heftig veranderende wereld red je het niet met alleen het managen van crises en risico’s, hoe belangrijk in zichzelf ook. Deze tijd vraagt ook om weerbaarheid, robuust aanpassingsvermogen en de institutionele en persoonlijke veerkracht om met onvoorspelbaarheden om te gaan.’
Globalisering, digitalisering, klimaatverandering, disruptieve technologie en ontwrichtende innovatie: we leven in een tijd van grote veranderingen die onze samenleving flink opschudden. De energietransitie, extramuralisatie van de zorg en de verschuivingen in de landbouwsector zijn voorbeelden van hoe de huidige maatschappij binnen talloze domeinen fundamenteel aan het veranderen is, vertelt prof. dr. Theo Toonen. ´Er zijn disruptieve ontwikkelingen gaande, die wij soms willen verwelkomen en soms ook niet, maar waar wij als maatschappij mee om moeten zien te gaan. Onze vertrouwde systemen zijn aan het verschuiven, dat voelt soms alsof de grond onder ons wegzakt. Niet voor niets is er naast vernieuwing en vooruitgangsgeloof ook sprake van zo veel weerstand en polarisering.’
Op de schop
Toonen neemt de energietransitie als voorbeeld. ‘Vroeger bestond de energiemarkt uit een paar grote, welhaast monopolistische energieleveranciers met zware infrastructuren. Steeds meer worden mensen hun eigen energieleverancier. Er ontstaan complexe, dynamische smart grids. Met elkaar verbonden, deels letterlijk van de wispelturige zon en wind afhankelijke gedistribueerde netwerken van lokale energiecorporaties, onderling verbonden tot internationale supergrids. Dit is in diverse opzichten nodig en mooi, maar brengt ook hele andere complexiteiten, onvoorspelbaarheden en risico’s met zich mee.’ Het gevolg is dat allerlei klassieke risicoberekeningen en strategieën aan verandering of vervanging toe zijn, stelt Toonen. ‘Risico-management in de klassieke zin van het woord gaat in principe uit van een gegeven situatie, gegeven doelen en gegeven randvoorwaarden. De manager werkt vanuit een optiek van efficiency: doeltreffendheid en doelmatigheid. Dit zijn belangrijke waarden, maar in een voortdurend en in het huidige tijdsgewricht vrij heftig veranderende wereld red je het niet met alleen het managen van crises en risico’s, hoe belangrijk in zichzelf ook. Deze tijd vraagt ook om weerbaarheid, robuust aanpassingsvermogen en de institutionele en persoonlijke veerkracht om met onvoorspelbaarheden om te gaan.’
Omgaan met de toekomst
Dit is ook het thema dit jaar van het Risk & Resilience Festival: “Risk meets Resilience for a Sustainable Future”. Docenten en sprekers gaan in verschillende sessies met deelnemers in gesprek over hoe risk & resilience als twee benaderingen elkaar onderling kunnen versterken en een bijdrage kunnen leveren aan het omgaan met een onzekere en onvoorspelbare toekomst. Theo Toonen is als decaan betrokken bij de inhoudelijke invulling. Begonnen als bijeenkomst voor UT-studenten en -alumni, is het festival inmiddels uitgegroeid tot een jaarlijks festijn van formaat. ‘Iedereen weet Twente op dit punt inmiddels te vinden. Overheden, medewerkers van veiligheidsregio’s, wetenschappers, bedrijven. Ze kunnen er vanuit hun eigen focus iets van leren en aan bijdragen. Vorig jaar kregen we maar liefst 800 mensen op de been; ik verwacht dit jaar nog meer bezoekers.’