2009

HIERONDER VIND JE ALLE LEZINGEN UIT 2009.

IN GESPREK MET RECTOR MAGNIFICUS PROF. DR. ED BRINKSMA

22 januari
Peter Timmerman

  • Toon volledige beschrijving

    Interview op donderdag 22 januari, 12.35 – 13.30 uur, Vrijhof/Agora.

    Ook benieuwd naar de nieuwe rector van de UT? Kom dan naar het lunchinterview om te zien en te horen wie Ed Brinksma is! Aan de hand van een favoriet filmfragment, kunstwerk en muziekstuk komt u meer te weten over de persoon achter dit hoge UT-ambt.

    Het interview wordt afgenomen door Peter Timmerman van het Studium Generale.

FILMS DIE JE NIET MAG MISSEN

2 februari - Tropical Malady van Apichatpong Weerasethakul
Kevin Toma

9 februari – Spirited Away van Hayao Miyazaki
Dick Smits

  • Toon volledige beschrijving

    Sommige films maken een onuitwisbare indruk. Omdat je er in opgezogen wordt en even alles om je heen vergeet of omdat ze je juist met andere ogen naar de wereld laten kijken. In deze cursus staan twee topfilms centraal: Tropical Malady (Thailand, 2004) enSpirited Away (Japan, 2001). Het zijn de favorieten van twee zeer ervaren filmkijkers. Zij leggen aan de hand van diverse films uit waarom nu juist deze films tot het allerbeste horen wat ze ooit gezien hebben. De absolute favoriet wordt na afloop van de lezing op 35mm formaat vertoond.

    Maandagavond 2 februari - Tropical Malady van Apichatpong Weerasethakul

    Kevin Toma studeerde film en opvoeringskunsten aan de Universtiteit van Nijmegen. Hij schrijft recensies over film voor o.a. de Filmkrant, De Gelderlander en de Volkskrant.

    Maandagavond 9 februari – Spirited Away van Hayao Miyazaki

    Dick Smits is filmwetenschapper, werkte als beleidsmedewerker bij LUX Nijmegen (filmtheater) en is momenteel adviseur film bij Kunst & Cultuur Overijssel.

    Cursus op maandag 2 en 9 februari, 19.00 – ca. 22.30 uur. Concordia Film | Theater | Expositie, Oude Markt 15 Enschede.

    Aanmelden voor deze cursus is noodzakelijk en kan tot donderdag 29 januari bij Studium Generale, tel. 053-4893321 of per mail sg.info@gw.utwente.nl. De kosten (incl. kaartjes voor beide films) bedragen 15 euro (student) en 25 euro (niet-student).

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Concordia Film | Theater | Expositie.

CALVIJN

3 februari
Dr. Mirjam van Veen

  • Toon volledige beschrijving

    Van alle reformatoren heeft niemand zo'n grote invloed in Nederland gehad als de 500 jaar geleden geboren Johannes Calvijn. We zouden zelfs een unieke calvinistische volksaard aan hem te danken hebben: ingetogen gedrag, niet te koop lopen met succes, hand op de knip en hard werken. Alle reden om deze theoloog nader te belichten. De lezing zal uiteraard gaan over zijn leven, zijn ideeën, en zijn invloed in de Nederlanden. Maar tevens over misverstanden die over hem de ronde doen.

    Dr. Mirjam van Veen promoveerde op een proefschrift over de relatie tussen Calvijn en de Nederlander Coornhert. Ze doceert aan de Vrije Universiteit te Amsterdam Algemene en Nederlandse Kerkgeschiedenis. In 2006 verscheen haar boek met de alleszeggende titel Calvijn. In dit jaar wordt een vervolgstudie gepubliceerd: Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk. De opkomst van de ‘calvinistische’ beweging in de Lage Landen.

    Dinsdag 3 februari, 19.30 - 21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

WORKSHOP COLUMNSCHRIJVEN

4 en 11 februari
Theo Hakkert
Prof. Henk Procee

  • Toon volledige beschrijving

    Altijd al een pittige column willen schrijven? Dan is de workshop Scherp je pen jou op het lijf geschreven! Deze workshop columnschrijven wordt je gratis aangeboden door Studium Generale en Vrijhof Cultuurcentrum.

    Scherp je pen vindt plaats in het kader van de Nationaal Comité 4&5 mei - columnwedstrijd. Dit voorjaar proberen studenten van Overijsselse onderwijsinstellingen de beste column te schrijven over het thema ‘vrijheid en identiteit’. De winnaar gaat op reis naar Berlijn en mag zijn/haar column voorlezen tijdens de Nationale Viering van de Bevrijding. Zie: www.4en5mei.nl

    De workshop vindt plaats op woensdagavond 4 en 11 februari (aanvang 19.30 uur) en wordt geven door Tubantia-columnist Theo Hakkert en retoricaspecialist prof. Henk Procee.

    Toegang gratis, aanmelden wel verplicht, dat kan t/m 29 januari bij joke.sanchez@utwente.nl.

DUO-PRESENTATIE: WETENSCHAP, KUNST EN CYBERSPACE

10 februari
Antoon Van den Braembussche
Angelo Vermeulen

  • Toon volledige beschrijving

    Wij leven in steeds meer werelden. Natuurlijk in de ‘echte’ wereld waarin wij nog ons hoofd kunnen stoten. Maar met evenveel gemak navigeren we een avatar door Second Life of Sims Online. Ook in diverse games leven we in een compleet andere realiteit. Hoe zien deze virtuele werelden eruit, welke regels, wetten en logica zijn er van toepassing? Wanneer noemen we een virtuele wereld ‘realistisch’? Wat doet het overstappen van de ene naar de andere realiteit met ons? Hoe werken de virtuele werelden in op ons beeld van de ‘echte’ wereld? Hoe veranderen ze ons denken en waarnemen? In dit programma onderzoeken een kunstenaar en een filosoof – aan de hand van woord én beeld – de uithoeken van cyberspace.

    De filosoof is Antoon Van den Braembussche. Hij is hoogleraar filosofie van de kunst aan de Vrije Universiteit te Brussel. Daarnaast is hij dichter. De beeldend kunstenaar isAngelo Vermeulen. Hij promoveerde in de biologie, wat in zijn kunstprojecten terug te vinden is. Daarnaast is hij een fervent gamer. Vorig jaar verscheen van hen beiden het boek Baudelaire in cyberspace. Dialogen over kunst, wetenschap en digitale cultuur.

    Dinsdag 10 februari, 19.30- 21.30 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale van de UT en dat van de AKI ArtEZ Kunstacademie.

OPENING EXPOSITIE EN LEZING: HUNGRY PLANET

11 februari
Prof. dr. Michiel Korthals

  • Toon volledige beschrijving

    Opening woensdag 11 februari, 19.30 - 20.30 uur. Expositieruimte Vrijhof.

    Fotograaf Peter Menzel reisde met zijn camera de hele wereld af om mensen met hun voedsel op de foto te zetten. Families zijn zorgvuldig rondom hun keukentafel gerangschikt, waarop het eten voor precies een week ligt uitgestald. In Australië en Amerika is overdaad troef en past het eten amper op tafel. In Tsjaad en Mali hebben ze niet eens een tafel om de schamele voorraad op uit te stallen. De foto's van Hungry Planet maken niet alleen het verschil tussen rijk en arm zichtbaar, ook de manier waarop gegeten en gekookt wordt is onthullend.

    De opening van de tentoonstelling wordt verricht door prof. dr. Michiel Korthals, hoogleraar toegepaste filosofie aan de Wageningen Universiteit. Korthals zal in zijn lezing ingaan op de wereldvoedselproblematiek en uitleggen waarom onze planeet ‘hungry’ is. Daarna wordt de tentoonstelling officieel geopend.

    Dit programma is een samenwerkingsverband van het Studium Generale met Vrijhof Cultuurcentrum, Studenten Plein Enschede en de Universiteitsbibliotheek.

    De expositie Hungry Planet is van 11 februari tot 15 maart in de Vrijhof te bekijken. Het gebouw is iedere werkdag geopend van 8.00 – 22.00 uur.

TRAINING: MACHT EN ONMACHT VAN STUDENTBESTUURDERS

19 februari
Ir. Frank van den Berg

  • Toon volledige beschrijving

    Training op donderdag 19 februari, 9.30 - 17.00 uur. Logica.

    Een bestuur van een studentenorganisatie, daar zie je tegenop, daar zitten oudere, wijzere en vooral machtigere studenten. Waar komt hun macht eigenlijk vandaan? Als je zelf gevraagd wordt om in zo'n bestuur zitting te nemen, dan blijkt dat je helemaal niet zo machtig bent. Deze training gaat in op het fenomeen macht en onmacht van studentbestuurders. Ze laat je aan den lijve ervaren hoe het is om (on)machtig te zijn. Verder wordt nagegaan wat macht is, hoe je eraan (ont)komt, en worden tips gegeven om er gebruik van te maken.

    Deze training wordt gegeven door ir. Frank van den Berg. Hij was tot voor kort verbonden als specialist in Human Resource Management bij de faculteit Management & Bestuur, nu is hij werkzaam bij de Onderwijskundige Dienst van de Universiteit Twente.

    Deze gratis training is uitsluitend bedoeld voor studentbestuurders. Aanmelden is verplicht en kan tot en met 5 februari via www.studentunion.nl/bip

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de Student Union.

DEBAT: TOPUNIVERSITEITEN?

24 februari
Prof. dr. René Boomkens
Prof. dr. Frans van Vught

  • Toon volledige beschrijving

    Nederland is een kenniseconomie. Wetenschap wordt daarbij gezien als een cruciale productiefactor. Dit heeft grote gevolgen voor universiteiten, die meer en meer betrokken raken in een internationale concurrentieslag en die steeds bedrijfsmatiger gaan functioneren. Niet al die gevolgen pakken even gunstig uit voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. De aloude onafhankelijkheid van het academisch onderzoek staat onder druk, de publieke rol van wetenschappers wordt bedreigd, sociale en vooral geesteswetenschappen raken in het gedrang, en een knellend keurslijf voor onderwijs is het gevolg.

    Deze analyse wordt gemaakt in het boek Topkitsch en slow science van prof. dr. René Boomkens, hoogleraar in de sociale en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarover gaat hij in debat met prof. dr. Frans van Vught, voormalig directeur van het CHEPS, het grootste onderzoeksinstituut naar hoger onderwijs ter wereld, voormalig rector en voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente, en, volgens Science Guide, een sleutelfiguur in het hoger onderwijs in Nederland.

    Dinsdag 24 februari, 19.30- 21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

NANOTECHNOLOGIE VOOR EEN GEZONDE TOEKOMST

25 februari
Prof. dr. ing. Dave Blank
Prof. dr. Albert van den Berg

  • Toon volledige beschrijving

    ScienceCaféEnschede op woensdag 25 februari, 19.45 – 22.00 uur, Media Art Café Berlijn.

    Nanotechnologie vindt plaats op de vierkante nanometer. Hoe mini het onderzoeksgebied ook is, de gevolgen voor ons alledaagse leven zijn groot. Zo is het lab-on-a-chip een minilaboratorium waarmee razendsnel en heel goedkoop bloedmonsters getest kunnen worden. Ook wordt er gewerkt aan een nanopil die je inslikt en die in je buik allerlei onderzoeken doet. Benieuwd naar de wereld waar klein en groot elkaar raken? Kom naar het ScienceCaféEnschede!

    Prof. dr. ing. Dave Blank is hoogleraar materiaalkunde en wetenschappelijk directeur van MESA+, een van ’s werelds meest geavanceerde nanolabs.

    Prof. dr. Albert van den Berg leidt de BIOS Lab-on-a-chip groep en ontving onlangs een grote subsidie voor zijn baanbrekende onderzoek naar nano-medicijnen.

    Toegang is gratis, aanmelden niet mogelijk. Het Media Art Café Berlijn bevindt zich op Stationsplein 1 te Enschede.

    Het ScienceCaféEnschede brengt in een ontspannen ambiance serieuze wetenschap voor het voetlicht. Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Stichting ScienceCaféEnschede.

DE THEORIE VAN DARWIN

26 februari
Drs. Ludo Hellemans

  • Toon volledige beschrijving

    De lezing van Ludo Hellemans, die stond gepland op 20 januari is wegens ziekte niet doorgegaan.
    Op donderdag 26 februari zal deze lezing nu plaatsvinden.
    Tijd: 16.00-17.30 uur. Amphitheater/Vrijhof.

    Donderdag 26 februari
    De theorie van Darwin

    Wat beweerde Darwin nu precies in The Origin of Species en The Descent of Man?

    DrsLudo Hellemans is verbonden aan de Universiteit van Maastricht. Zijn interesse gaat uit naar biologie en literatuur. In 2007 vertaalde hij Darwins hoofdwerk naar het Nederlands: Over het ontstaan van soorten.

    Vrijhof/Amphitheater, 16.00-17.30 uur. Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

SPORT: GRENZEN AAN DE GEEST

3 maart
Dr. Rico Schuijers

  • Toon volledige beschrijving

    Records worden keer op keer verbroken. Natuurlijk helpen technische innovaties zoals klapschaats en haaienzwempak daarbij. De focus op technische snufjes echter doet vergeten dat het toch vooral het lichaam van de atleet is dat zorgt voor een topprestatie. Pieter van den Hoogenband is ook in een eenvoudig C&A zwembroekje héél snel! Naast het lichaam speelt de geest een grote rol in topsport. Stel dat je vier jaar getraind hebt om honderd meter in minder dan tien seconden te lopen: hoe houd je dan het hoofd koel op het moment dat het er echt op aan komt? Deze cyclus zoekt de grenzen van lichaam en geest op.

    Dinsdag 3 maart
    Grenzen aan de geest

    Dr. Rico Schuijers is zelfstandig trainer en adviseur op het gebied van de sportpsychologie. Zo gaf hij in het kader van de Olympische Spelen in Beijing mentale coaching aan de hockeysters (goud), het dames waterpoloteam (goud) en de dames 8 van het roeien (zilver).

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

SPORT: GRENZEN AAN HET LICHAAM

10 maart
Prof. dr. Harm Kuipers

  • Toon volledige beschrijving

    Records worden keer op keer verbroken. Natuurlijk helpen technische innovaties zoals klapschaats en haaienzwempak daarbij. De focus op technische snufjes echter doet vergeten dat het toch vooral het lichaam van de atleet is dat zorgt voor een topprestatie. Pieter van den Hoogenband is ook in een eenvoudig C&A zwembroekje héél snel! Naast het lichaam speelt de geest een grote rol in topsport. Stel dat je vier jaar getraind hebt om honderd meter in minder dan tien seconden te lopen: hoe houd je dan het hoofd koel op het moment dat het er echt op aan komt? Deze cyclus zoekt de grenzen van lichaam en geest op.

    Dinsdag 10 maart
    Grenzen aan het lichaam

    Prof. dr. Harm Kuipers is hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Universiteit van Maastricht. Hoogtepunt uit zijn schaatscarrière was het behalen van de wereldtitel allround in 1975 te Oslo.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

No more part-time feminism

6 maart
Heleen Mees

  • Toon volledige beschrijving

    Lecture in the context of International Women's Day 2009

    No more part-time feminism, is the title of Heleen Mees' collection of columns she published in NRC Handelsblad. These columns stirred a lot of attention in the media. Heleen Mees states that the Dutch one-and-a-half breadwinner model is a perfidious mixture of traditional gender roles with a touch of feminism. According to her, women must get a real prospect for top jobs. Stop homemaking! In this lecture she will expose her ideas to the UT population.

    Heleen Mees is an economist, lawyer and columnist. Since 2000 she lives in New York, where she works as an adviser on European Union affairs. Besides her bi-weekly column in NRC Handelsblad, she has published in the International Herald Tribune, Le Monde and the Financial Times. She is co-founder of Women on Top, an organization dedicated to improve the position of women across the globe.

    Lecture on Friday March 6th, 15.00 – 17.00 hrs. Vrijhof/Amphitheatre.

    This program is a co-production of Studium Generale with the OBP-VrouwenNetwerk and the Female Faculty Network Twente.
    This lecture will be in English. Admittance free, no reservations.

Onsterfelijkheid: de techniek van onsterfelijkheid

17 maart
Dr. ir. Jan de Boer

  • Toon volledige beschrijving

    Duizend jaar oud worden, wie lijkt dat niet wat? Geen studiedruk of andere stress meer, je kunt voor alles uitgebreid de tijd nemen! Zover is het nog lang niet, want gedurende ieders leven brokkelt het DNA langzaam af, waardoor wij uiteindelijk zelf geheel afbrokkelen. Waarom worden mensen eigenlijk oud? Hoe werkt dit proces? Is er een slimme technische ingreep te bedenken om dit proces een halt toe te roepen, zodat wij een stuk ouder, misschien zelfs wel onsterfelijk worden? Gesteld dat zoiets mogelijk is, hoe zou een eeuwig leven eruit zien? Heeft zo’n leven nog zin en betekenis? Een cyclus die stilstaat bij de techniek en de tragiek van onsterfelijkheid.

    Dinsdag 17 maart
    De techniek van onsterfelijkheid
    Waarom worden wij ouder en valt hier wat tegen te doen?

    Dr. ir. Jan de Boer is gepromoveerd op een onderzoek naar verouderingsprocessen en thans werkzaam bij BioMedischeTechnologie van de Universiteit Twente.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.

Onsterfelijkheid: de tragiek van onsterfelijkheid

24 maart
Bert Keizer

  • Toon volledige beschrijving

    Duizend jaar oud worden, wie lijkt dat niet wat? Geen studiedruk of andere stress meer, je kunt voor alles uitgebreid de tijd nemen! Zover is het nog lang niet, want gedurende ieders leven brokkelt het DNA langzaam af, waardoor wij uiteindelijk zelf geheel afbrokkelen. Waarom worden mensen eigenlijk oud? Hoe werkt dit proces? Is er een slimme technische ingreep te bedenken om dit proces een halt toe te roepen, zodat wij een stuk ouder, misschien zelfs wel onsterfelijk worden? Gesteld dat zoiets mogelijk is, hoe zou een eeuwig leven eruit zien? Heeft zo’n leven nog zin en betekenis? Een cyclus die stilstaat bij de techniek en de tragiek van onsterfelijkheid.

    Dinsdag 24 maart
    De tragiek van onsterfelijkheid
    Wat betekent het onsterfelijk te zijn?

    Bert Keizer is verpleeghuisarts, filosoof en schrijver. In zijn dagelijks leven wordt hij volop geconfronteerd met de (on)sterfelijkheid van de mens.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.

AGRESSIE EN GEWELD: IS HET ALLEMAAL BIOLOGIE?

31 maart
Prof. dr. Jaap M. Koolhaas

  • Toon volledige beschrijving

    LET OP: DE VOLGORDE VAN SPREKERS IS GEWIJZIGD.

    Hans Achterhuis en Marianne Junger zijn verwisseld. Achterhuis komt op 7 april en Junger op 31 maart!
    Geweld is van alle tijden en bestaat in alle soorten en maten. In de Middeleeuwen sloeg men elkaar met knuppels de hersens in; tijdens de Tweede Wereldoorlog moordden de nazi’s miljoenen mensen op industriële wijze uit. Een recente variant heet zinloos geweld. Geweld lijkt onuitroeibaar. Waar komt het vandaan? Hoe valt dit fenomeen onder ogen te zien? Waarom zijn mensen eigenlijk gewelddadig? En misschien de belangrijkste vraag: Valt geweld ooit te beteugelen?

    Deze vragen staan centraal in deze cyclus waarin vanuit vier verschillende perspectieven geweld wordt belicht: biologie, filosofie, geschiedenis en de nieuwste tak van onderzoekcrime science.

    Dinsdag 31 maart
    Agressie en geweld: is het allemaal biologie?

    Prof. dr. Jaap M. Koolhaas is bioloog en hoogleraar gedragsfysiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.30 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

HEDENDAAGS GEWELD – EN HOE ER TEGEN OP TE TREDEN

31 maart
Prof. dr. Marianne Junger

  • Toon volledige beschrijving

    LET OP: DE VOLGORDE VAN SPREKERS IS GEWIJZIGD.

    Hans Achterhuis en Marianne Junger zijn verwisseld. Achterhuis komt op 7 april en Junger op 31 maart!
    Geweld is van alle tijden en bestaat in alle soorten en maten. In de Middeleeuwen sloeg men elkaar met knuppels de hersens in; tijdens de Tweede Wereldoorlog moordden de nazi’s miljoenen mensen op industriële wijze uit. Een recente variant heet zinloos geweld. Geweld lijkt onuitroeibaar. Waar komt het vandaan? Hoe valt dit fenomeen onder ogen te zien? Waarom zijn mensen eigenlijk gewelddadig? En misschien de belangrijkste vraag: Valt geweld ooit te beteugelen?

    Deze vragen staan centraal in deze cyclus waarin vanuit vier verschillende perspectieven geweld wordt belicht: biologie, filosofie, geschiedenis en de nieuwste tak van onderzoekcrime science.

    Dinsdag 31 maart
    Hedendaags geweld – en hoe er tegen op te treden

    Prof. dr. Marianne Junger is socioloog en hoogleraar Studies Maatschappelijke Veiligheid aan de Universiteit Twente, waar zij crime science tot ontwikkeling gaat brengen.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.30 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

GEWELD TOEN EN NU – EEN ZINLOZE GESCHIEDENIS?

7 april
Prof.dr. Pieter C. Spierenburg

  • Toon volledige beschrijving

    LET OP: DE VOLGORDE VAN SPREKERS IS GEWIJZIGD.

    Hans Achterhuis en Marianne Junger zijn verwisseld. Achterhuis komt op 7 april en Junger op 31 maart!
    Geweld is van alle tijden en bestaat in alle soorten en maten. In de Middeleeuwen sloeg men elkaar met knuppels de hersens in; tijdens de Tweede Wereldoorlog moordden de nazi’s miljoenen mensen op industriële wijze uit. Een recente variant heet zinloos geweld. Geweld lijkt onuitroeibaar. Waar komt het vandaan? Hoe valt dit fenomeen onder ogen te zien? Waarom zijn mensen eigenlijk gewelddadig? En misschien de belangrijkste vraag: Valt geweld ooit te beteugelen?

    Deze vragen staan centraal in deze cyclus waarin vanuit vier verschillende perspectieven geweld wordt belicht: biologie, filosofie, geschiedenis en de nieuwste tak van onderzoekcrime science.

    Dinsdag 7 april
    Geweld toen en nu – een zinloze geschiedenis?

    Prof.dr. Pieter C. Spierenburg is historicus en bijzonder hoogleraar historische criminologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.30 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

MET ALLE GEWELD – EEN FILOSOFISCHE ZOEKTOCHT

7 april
Prof. dr. Hans Achterhuis

  • Toon volledige beschrijving

    LET OP: DE VOLGORDE VAN SPREKERS IS GEWIJZIGD.

    Hans Achterhuis en Marianne Junger zijn verwisseld. Achterhuis komt op 7 april en Junger op 31 maart!
    Geweld is van alle tijden en bestaat in alle soorten en maten. In de Middeleeuwen sloeg men elkaar met knuppels de hersens in; tijdens de Tweede Wereldoorlog moordden de nazi’s miljoenen mensen op industriële wijze uit. Een recente variant heet zinloos geweld. Geweld lijkt onuitroeibaar. Waar komt het vandaan? Hoe valt dit fenomeen onder ogen te zien? Waarom zijn mensen eigenlijk gewelddadig? En misschien de belangrijkste vraag: Valt geweld ooit te beteugelen?

    Deze vragen staan centraal in deze cyclus waarin vanuit vier verschillende perspectieven geweld wordt belicht: biologie, filosofie, geschiedenis en de nieuwste tak van onderzoekcrime science.

    Dinsdag 7 april
    Met alle geweld – een filosofische zoektocht

    Prof. dr. Hans Achterhuis is emeritus hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Twente. Kort geleden verscheen zijn vuistdikke studie naar geweld bij uitgeverij Lemniscaat.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30- 21.30 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

2000 JAAR GELEDEN: DE SLAG IN HET TEUTOBURGERWOUD

16 april
Prof. dr. Eric M. Moormann

  • Toon volledige beschrijving

    In het jaar 9 vond er in het Teutoburgerwoud een veldslag plaats. De Romeinse legioenen van Varus liepen in een hinderlaag van Germaanse stammen. Keizer Augustus was zo ontzet over dit verlies dat hij zijn baard en haren maanden liet groeien, als teken van rouw. De Germaanse stammen stonden onder leiding van Arminius - oftewel Hermann - die door de Romeinen nota bene als bondgenoot werd beschouwd. Wie was deze Hermann en hoe slaagde hij erin de machtige Romeinse legers in de pan te hakken? In de loop der eeuwen werd hij steeds legendarischer. Daardoor kon hij ook nog eens belangrijk worden voor de Duitse identiteit. Net over de grens kan – zeker anno 2009 – niemand om hem heen.

    Prof. dr. Eric M. Moormann is hoogleraar klassieke archeologie aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Zijn werk omvat een breed terrein. Van opgravingen in Pompeii tot de verwerking van antieke thema's, zoals ook deze slag, in de actualiteit.

    Donderdag 16 april, 16.00 - 17.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

Besturen aan de top

21 april
Johan Schaberg

  • Toon volledige beschrijving

    Rijkman Groenink (ABN-AMRO), Van der Hoeven (Ahold), Gates (Microsoft), Kleisterlee (Philips), Hessels (Fortis), ze worden beschouwd als topbestuurder, zo niet door anderen dan wel door zichzelf. Dat deze bestuurders een goede boterham verdienen is algemeen bekend, maar wat doen ze daar nu precies voor? Waarin zit het verschil tussen goede en slechte bestuurders? Wat maakt bestuurders top, welke specifieke eigenschappen bezitten die? En voor de mensen met bestuurlijke ambities: Hoe word je topbestuurder? Op deze vragen komen in de lezing doorleefde antwoorden.

    Johan Schaberg was in 1980 medeoprichter van de Wolters Schaberg Groep, die hij opbouwde tot circa 50 bedrijven en 7000 medewerkers. Vervolgens gaf hij succesvol leiding aan Blydenstein-Willink, een Twents textielbedrijf dat in moeilijkheden verkeerde. In 1995 leed hij zelf schipbreuk bij een bedrijf dat té noodlijdend bleek. Een lang sabbatical leidde tot herwaardering van zijn persoonlijke leven en tot veel inzichten. Johan Schaberg is momenteel partner van het management adviesbureau Top Executive Care. Daarnaast is hij columnist bij NRC-Handelsblad.

    Dinsdag 21 april, 19.30- 21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

DARWIN EN DE EVOLUTIETHEORIE

22 april
Prof. dr. Johan Braeckman
Prof. dr. Henk Procee

  • Toon volledige beschrijving

    ScienceCaféEnschede op woensdag 22 april, 19.45 uur – 22.00 uur, Media Art Café Berlijn.

    Als er tegen een wetenschappelijke theorie veel weerstand bestaat dan is het wel de evolutietheorie van Charles Darwin. De mens zou van de apen afstammen, de sterkste zou overleven, de schepping zou zinloos zijn geworden. Drie bezwaren, die geen van alle correct blijken te zijn. Het ScienceCaféEnschede behandelt aan de hand van tien hardnekkige misverstanden de evolutietheorie van Darwin. Ook wordt stilgestaan bij de vraag waarom deze wetenschappelijke theorie – 150 jaar na dato – nog steeds voor zoveel opschudding zorgt. Kennelijk heeft Darwin ons iets dierbaars afgenomen.

    Prof. dr. Johan Braeckman, hoogleraar filosofie aan de Universiteit van Gent, legt aan de hand van tien misverstanden Darwins evolutietheorie uit.

    Prof. dr. Henk Procee, hoogleraar filosofie aan de Universiteit Twente, staat stil bij de impact van Darwin op ons wereldbeeld en denken.

    Toegang is gratis, aanmelden niet mogelijk. Het Media Art Café Berlijn bevindt zich op Stationsplein 1 te Enschede.

    Het ScienceCaféEnschede brengt in een ontspannen ambiance serieuze wetenschap voor het voetlicht. Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Stichting ScienceCaféEnschede.

KUNST EN FILOSOFIE VAN HET KIJKEN

23 april
Dr. ir. Mieke Boon

  • Toon volledige beschrijving

    LET OP: ZAALWIJZIGING
    De lezing vindt plaats in de Vrijhof/Agora en niet zoals aangekondigd was in Logica.

    Kijken naar een kunstwerk is allerminst een passieve bezigheid. Het oog is geen neutrale spiegel waarin een kunstwerk zich weerspiegelt. In en achter het oog gebeurt van alles.Beauty is in the eye of the beholder beweert een bekend gezegde. Schoonheid, maar ook lelijkheid, is dus niet zozeer een eigenschap van een kunstwerk zelf, maar komt mede tot stand door onze manier van kijken. Hoe gaat dit in zijn werk? Wat ziet de beschouwer, wat voegt hij toe, wat haalt zij weg? Welke aangeleerde gewoontes (zoals de romantische blik) zitten er in ons kijken verscholen? Aan de hand van een virtueel museumbezoek illustreert Mieke Boon de door haar ontwikkelde ‘filosofie van het kijken’. Deze filosofie onderzoekt niet alleen hoe we naar een kunstwerk kijken, maar ook naar onszelf en de wereld om ons heen.

    Dr. ir. Mieke Boon werkt als wetenschapsfilosoof aan de Universiteit Twente. Daarnaast heeft zij een grote belangstelling voor beeldende kunst. Samen met journalist Peter-Henk Steenhuis voerde zij vele discussies aan de hand van schilderijen, opgetekend in dagblad Trouw. In 2009 verscheen van hun beider hand het boek Kunst & filosofie van het kijken bij Lemniscaat.

    Donderdag 23 april, Vrijhof/Agora 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

THE DUTCH EXPLAINED

12 mei
Drs. Gitta Montanus

  • Toon volledige beschrijving

    Interactive lecture on Tuesday May 12th, 19.30 – 21.00 hrs. Vrijhof/Amphitheatre.

    The University of Twente is an international university with students from all over the world. One of the first things they encounter when studying at the campus are the typical habits and customs of the Dutch. Why are Dutch so tidy? So punctual? Why do they seem so informal? Or is this merely appearance? Gitta Montanus will shed light on these questions and explain why the Dutch are as they are. This lecture is very interesting for students from abroad, but will be surprising and insightful for the Dutch as well. The program is highly interactive.

    Drs. Gitta Montanus is a cultural anthropologist who travelled and studied all around the world. She visited Cambodia, Vietnam, India, Israel, the United States and almost all European countries. The biggest culture shock she experienced in Great-Britain.

    This lecture will be in English. Admittance free, no reservations.

EUROFABELS: MISVERSTANDEN OVER EUROPA

14 mei
Mr. Eppo Jansen

  • Toon volledige beschrijving

    Debat op donderdag 14 mei, 19.30 – 21.30 uur. Vrijhof/Amphitheater.

    In de Griekse mythologie is Europa een mooi meisje, waar Zeus een oogje op kreeg, toen hij haar met vriendinnen zag spelen aan een strand. Om aan de achterdocht van zijn jaloerse echtgenote Hera te ontsnappen, maar ook om het meisje met zijn goddelijke verschijning niet af te schrikken, veranderde Zeus zichzelf in een witte stier. Toen het meisje op de rug van dit aardige dier was geklommen, liep het de golven in en zwom in één stuk door naar Kreta. Daar aangekomen vertoonde hij zijn ware gedaante en bedreef met het meisje, in de schaduw van een plataan, de liefde.

    Zelfs oppergod Zeus had een list nodig om Europa te veroveren. Het lijkt nu nauwelijks anders met de Europese verkiezingen voor de deur. Deze avond biedt niet zozeer een list als wel inzicht in Europa. Eppo Jansen zal in zijn lezing een flink aantal misverstanden over Europa wegnemen, om zo een genuanceerd en realistisch, zo niet een aantrekkelijk, beeld van Europa te schetsen.

    Mr. Eppo Jansen is een groot kenner van Europa. Na zijn studie rechten werkte hij op het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor het bureau West-Europa. Hij was jaren actief als Europa journalist voor verschillende kranten, radio en TV. Daarnaast was hij 14 jaar directeur van het Voorlichtingsbureau van het Europese Parlement.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de stichting Huis voor Europa Twente.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

DE VERBEELDING VAN HEL EN HEMEL

19 mei
Drs. Elvira van Eijl

  • Toon volledige beschrijving

    De hel: het meest gruwelijke dat we ons kunnen voorstellen. Voor kunstenaars daarom een fantastische uitdaging. De hemel: het meest serene dat we ons kunnen voorstellen. Voor kunstenaars daarom een nog moeilijker uitdaging. In zijn Divina Commedia heeft Dante zowel hel als hemel op literaire wijze verbeeld. En daarmee schilders zeer geïnspireerd. Hoe hel en hemel op het doek terecht zijn gekomen wordt in deze lezing getoond.

    Drs. Elvira van Eijl is als kunsthistoricus, docent theorie, en als hoofd Studium Generale verbonden aan AKI ArtEZ, de academie voor beeldende kunsten te Enschede.

    Dinsdag 19 mei, Vrijhof/Amphitheater, 19.30-21.00 uur. Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

DE DEPRESSIE EPIDEMIE

27 mei
Prof.dr. Trudy Dehue

  • Toon volledige beschrijving

    Prof.dr. Trudy Dehue over depressie-bestrijding in welvarende landen

    Van 1999-2006 verdubbelde het gebruik van antidepressiva in Nederland. Momenteel zijn er naar schatting tussen de 800.000 en 1 miljoen gebruikers. Daarbij moeten de grote aantallen mensen nog worden opgeteld die niet-medicinale depressie-behandelingen ondergaan. Hoe kan depressie in welvarende landen als Nederland zijn uitgegroeid tot een epidemie? Gaat het om een biologische stoornis die altijd al bestond, heeft de farmaceutische industrie ons een stoornis aangepraat, of maakte de vezorgingsstaat ons massaal kleinzerig?

    In haar recente boek De depressie-epidemie laat Dehue zien dat het woord depressie in de loop der tijd vele betekenissen kreeg. Sinds de jaren negentig kwam er de betekenis bij van "niet weerbaar en ondernemend genoeg".

    Woensdag 27 mei 12.30-13.45 Vrijhof/Agora
    Het (lunch)colloquium is geoganiseerd door STePS en Studium Generale.

EXCURSIE: INDUSTRIEEL ERFGOED

28 mei
Dr. Gert-Jan Hospers
Ir. Peter Timmerman

  • Toon volledige beschrijving

    Excursie door Twente, donderdag 28 mei, 9.00 – 18.00 uur. Vertrek: Cubicus.

    Twente heeft tal van gebouwen waarvan de oorspronkelijke functie is weggevallen. Overal in de streek treffen we ze aan: fabrieken, pakhuizen en villa’s uit de bloeitijd van de textiel- en metaalindustrie. Vroeger ging nogal eens de sloopkogel in deze bijzondere panden; tegenwoordig springt men er gelukkig zorgvuldiger mee om. Deze excursie laat zien hoe het industriële erfgoed in Twente nieuw leven ingeblazen krijgt. De route gaat langs Hart van Zuid en het Hazemeyer Complex (Hengelo), de fabrieken van Ten Cate (Nijverdal) en het Indiëcomplex (Almelo).

    De leiding van de excursie is in handen van dr. Gert-Jan Hospers en ir. Peter Timmerman. Hospers is Twentekenner en docent economie en geografie aan de UT. Timmerman is techniekfilosoof en werkt bij het Studium Generale. Samen publiceerden zij Echt Twents: Oude gebouwen, nieuwe ideeën. (Dit boekje ontvangt u tijdens de excursie en is bij de prijs inbegrepen, evenals de lunch.)

    Aanmelden vooraf is verplicht en kan per email: sg.info@gw.utwente.nl of per telefoon: 053-4893321. De kosten bedragen 15 euro voor studenten en 25 euro voor niet-studenten.

BEWUSTZIJN

15 september
Prof. dr. Victor Lamme

  • Toon volledige beschrijving

    Filosofen en psychologen hebben door de eeuwen heen diverse verklaringen voor ons bewustzijn gegeven. Ons bewustzijn zou een spiegel van de wereld zijn of er zou een klein mannetje in ons hoofd zitten. Met de opkomst van geavanceerde hersenscantechnieken komt het denken over bewustzijn in een stroomversnelling. Wetenschappers kunnen in het brein kijken en zien wat zich daar afspeelt. Bewustzijn wordt gekoppeld aan neuronen die stroompjes doorgeven. Zijn psychologie en filosofie hiermee overbodig geworden?

    Prof. dr. Victor Lamme is hoogleraar Cognitieve Neurowetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar de werking van het brein, visuele waarneming en vooral naar het bewustzijn. ‘Weg met de psychologie!’ was de titel van zijn oratie.

    Dinsdag 15 september, 19.30 - 21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

BREIN EN LEREN

16 september
Prof. dr. Harold Bekkering
Prof. dr. Jules Pieters

  • Toon volledige beschrijving

    ScienceCafé op woensdag 16 september, 20.00 - 22.00 uur, Media Art Café Berlijn

    Leren begint met nadoen, met imiteren. Ons brein is daar prima voor uitgerust, want het bevat zogenaamde spiegelneuronen. Lachen roept lachen op, huilen huilen en boksen terugslaande bewegingen. Gelukkig zit er wel een rem op dit mechanisme, zodat we niet de hele dag nadoen wat er om ons heen gebeurt. Dit spiegelsysteem is essentieel voor sociaal gedrag. Welke mogelijkheden biedt dit neurocognitief inzicht voor hoe wij leren? Welke lessen vallen hieruit te trekken voor de collegebanken van de UT? Een neuro- en een onderwijspsycholoog buigen zich over deze vragen.

    Prof. dr. Harold Bekkering is hoogleraar cognitieve neuropsychologie en verbonden aan het Nijmegen Institute for Cognition and Information.

    Prof. dr. Jules Pieters is hoogleraar toegepaste psychologie en voorzitter van de vakgroep Curriculumontwerp en Onderwijsinnovatie aan de UT.

    Toegang is gratis, aanmelden niet mogelijk. Het Media Art Café Berlijn bevindt zich op Stationsplein 1 te Enschede.

    Het ScienceCaféEnschede brengt in een hippe ambiance serieuze wetenschap voor het voetlicht. Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Stichting ScienceCaféEnschede.

DE ONONTKOOMBARE AZIATISERING VAN DE WERELD; HET JAPANSE PARADIGM

22 september
Prof. dr. Rien Segers

  • Toon volledige beschrijving

    Het is 400 jaar geleden dat de handelsbetrekkingen tussen Japan en Nederland van start gingen. Het zou nog ruim 200 jaar duren voordat de eerste Nederlandse vrouw – Titia Bergsma - voet zette op het Japanse eiland Decima. Haar bezoek duurde slechts drie maanden, maar heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op de Japanners. Tot op de dag van vandaag prijkt haar afbeelding op kopjes, borden en zakdoeken. Hoe deze vrouw zo’n grote invloed heeft kunnen uitoefenen op de Japanse perceptie van het Westen is een van de onderwerpen in deze cyclus. Daarnaast komen de - in Nederlandse ogen - bijzondere gewoontes en gebruiken van de Japanse cultuur voorbij. Ook wordt nagegaan wat Nederland (en de rest van de wereld) economisch en technologisch van Japan kan leren.

    Dinsdag 22 september
    De onontkoombare aziatisering van de wereld; het Japanse paradigma

    Prof. dr. Rien Segers is hoogleraar-directeur van het Center for Japanese Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2009 publiceerde hij Japan en de onontkoombare aziatisering van de wereld.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de studiereiscommissieDaidō-shōi van Biomedische Technologie en Technische Geneeskunde.

TIEN SLEUTELBEGRIPPEN VAN DE JAPANSE CULTUUR

29 september
Dr. Karim Benammar

  • Toon volledige beschrijving

    Het is 400 jaar geleden dat de handelsbetrekkingen tussen Japan en Nederland van start gingen. Het zou nog ruim 200 jaar duren voordat de eerste Nederlandse vrouw – Titia Bergsma - voet zette op het Japanse eiland Decima. Haar bezoek duurde slechts drie maanden, maar heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op de Japanners. Tot op de dag van vandaag prijkt haar afbeelding op kopjes, borden en zakdoeken. Hoe deze vrouw zo’n grote invloed heeft kunnen uitoefenen op de Japanse perceptie van het Westen is een van de onderwerpen in deze cyclus. Daarnaast komen de - in Nederlandse ogen - bijzondere gewoontes en gebruiken van de Japanse cultuur voorbij. Ook wordt nagegaan wat Nederland (en de rest van de wereld) economisch en technologisch van Japan kan leren.

    Dinsdag 29 september
    Tien sleutelbegrippen van de Japanse cultuur

    Dr. Karim Benammar raakte tijdens zijn studie filosofie zo gefascineerd door Japan dat hij drie jaar in Kyoto ging studeren. Na zijn studie bleef hij in Japan en doceerde hij - in het Japans - filosofie en cultuurwetenschappen aan de universiteit van Kobe. Tegenwoordig heeft hij een eigen bedrijf en geeft hij diverse trainingen en workshops over denktechnieken.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de studiereiscommissieDaidō-shōi van Biomedische Technologie en Technische Geneeskunde.

Verliefd op Titia; een Hollands icoon in Japan

6 oktober
René Bersma

  • Toon volledige beschrijving

    Het is 400 jaar geleden dat de handelsbetrekkingen tussen Japan en Nederland van start gingen. Het zou nog ruim 200 jaar duren voordat de eerste Nederlandse vrouw – Titia Bergsma - voet zette op het Japanse eiland Decima. Haar bezoek duurde slechts drie maanden, maar heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op de Japanners. Tot op de dag van vandaag prijkt haar afbeelding op kopjes, borden en zakdoeken. Hoe deze vrouw zo’n grote invloed heeft kunnen uitoefenen op de Japanse perceptie van het Westen is een van de onderwerpen in deze cyclus. Daarnaast komen de - in Nederlandse ogen - bijzondere gewoontes en gebruiken van de Japanse cultuur voorbij. Ook wordt nagegaan wat Nederland (en de rest van de wereld) economisch en technologisch van Japan kan leren.

    Dinsdag 6 oktober
    Verliefd op Titia; een Hollands icoon in Japan

    René Bersma was Canadees diplomaat en ontdekte bij toeval dat hij een verre nazaat is van de uit Friesland afkomstige Titia Bergsma. Over zijn zoektocht naar Titia schreef hij een boek: Titia, de eerste westerse vrouw in Japan. Naar aanleiding van dit boek is ook een documentaire gemaakt:Verliefd op Titia.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de studiereiscommissieDaidō-shōi van Biomedische Technologie en Technische Geneeskunde.

BALANS VINDEN IN JEZELF – LESSEN UIT HET OOSTEN

1 oktober
Edgar Kruyning

  • Toon volledige beschrijving

    In het leven gaat het om het vinden van het juiste evenwicht. Die balans kun je in jezelf vinden. Bij Oosterse krijgskunsten als judo, aikido en karate is deze balans essentieel om jezelf op de mat staande te houden. Maar ook daarbuiten – in het alledaagse leven – kan zij rust en stabiliteit geven bij de omgang met verandering en onzekerheid. Een spannende lezing voor wie wel eens iemand in de houdgreep neemt, maar zeker ook voor mensen die deze sporten niet beoefenen maar wel op zoek zijn naar balans en harmonie.

    Edgar Kruyning is een allround budoka die zijn opleiding heeft gevolgd in Japan bij twee grootmeesters. Hij beoefent de diverse Japanse krijgskunsten als judo en aikido op zeer hoog niveau. Daarnaast is hij verbonden aan diverse lerarenopleidingen en auteur van meerdere boeken, waaronder het in 2008 verschenen Balans vinden in jezelf - de weg van de persoonlijke ontwikkeling met de Oosterse krijgskunsten als uitgangspunt.

    Donderdag 1 oktober, 19.30 - 21.00 uur. Let op: Horst C-101 zie: http://www.utwente.nl/plattegrond
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk; toegang gratis.

    Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en de Vereniging Aziatische Sporten Arashi die 45 jaar aan de UT bestaat.

HET GEHEIM VAN STRADIVARIUS

13 oktober
Edwin Reinold
Marleen de Bruin

  • Toon volledige beschrijving

    Musici spreken de naam van vioolbouwer Antonio Stradivarius (1644-1737) altijd met respect uit. Wie een van zijn violen, cello’s of gitaren bezit mag zich gelukkig prijzen: niet alleen zit het met de bankrekening wel goed (onlangs wisselde de Duport-cello voor 20 miljoen dollar van eigenaar), maar bovenal beschikt de musicus over een subliem instrument dat de mooiste klank ter wereld laat horen. Het geheim van Stradivarius houdt al generaties onderzoekers in de ban: hoe slaagde deze ambachtsman uit Cremona erin zulke voortreffelijke instrumenten te bouwen? Moderne technieken als de ct-scan kunnen een tipje van de sluier oplichten, maar slaagt men er anno 2009 in om het geluid van Stradivarius te evenaren? Dit symposium laat het zien én horen.

    Edwin Reinold maakte special-effects voor onder andere de film Shouf Shouf Habibi!Sinds vijf jaar doet hij onderzoek naar de geluidskwaliteit van snaarinstrumenten. In dit kader ontwikkelde hij een minerale formule die dergelijke instrumenten aanzienlijk beter doet klinken. Zo bespeelt flamenco-gitarist Jacco Muller vol enthousiasme een echte Reinold-gitaar.

    Marleen de Bruin is (plaatsvervangend) aanvoerder van de tweede violen van Het Brabants Orkest. Zij studeerde viool aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Isabelle van Keulen en Vera BethsZij zal een live-demonstratie geven van de violen van Reinold.

    Dinsdag 13 oktober, 19.30 - 21.30 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

MINISTER VERHAGEN TE GAST BIJ STUDIUM GENERALE

21 oktober
Maxime Verhagen

  • Toon volledige beschrijving

    Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen brengt op woensdag 21 oktober een bezoek aan Twente. Aan de Universiteit Twente – bij het Studium Generale – zal hij die middag spreken over de positie van Nederland in de wereld en hoe we die ook in de toekomst kunnen waarborgen. De lezing is voor iedereen toegankelijk.

    Hoe kan Nederland zijn belangen blijven behartigen in een wereld die in hoog tempo verandert? Doen we het juiste, en doen we genoeg? Waar moet het roer om, en waar moeten we juist vasthouden aan onze eigen identiteit? Wat is de rol van kennis en innovatie in de 21ste eeuw? Dit zijn de vragen waar Maxime Verhagen tijdens zijn lezing op in zal gaan. Na de lezing beantwoordt de minister vragen uit de zaal.

    De lezing van Maxime Verhagen op woensdag 21 oktober begint om 16.00 uur in de Vrijhof (zaal Agora) op de campus van de Universiteit Twente. Toegang is gratis. Aanmelden vooraf niet mogelijk.

    Waar minister Verhagen tijdens zijn bezoek aan Twente is, en waar hij zich op dat moment mee bezig houdt, is te zien op www.hierisministerverhagen.nl en www.twitter.com/maximeverhagen.

WAAROM RETORICA?

27 oktober
Prof. dr. Jeroen Bons

  • Toon volledige beschrijving

    Retorica is overal en van alle tijdenHet bijbelboek Genesis legt er al getuigenis van af, wanneer de slang Eva verbaal aanpakt. Het valt gemakkelijk na te lezen hoe Eva met moeite werd overtuigd om meer waarde te hechten aan kennis van goed en kwaad dan aan een onbegrijpelijk verbod. En vervolgens hoe ze met aanmerkelijk minder moeite ook Adam daarvan overtuigde. Retorica heeft niet voor niets een slechte naam. Versiering van loze inhoud, het aanpraten van onverantwoorde ideeën, reclame voor slechte producten. Al in de klassieke oudheid was er discussie over de aard van de kunst van het overtuigen. Door tegenstanders, maar ook door voorstanders en door mensen met een onafhankelijke blik. Daar sluit deze cyclus bij aan. Waarom is er eigenlijk retorica? Hoe is ze in de praktijk te herkennen, te gebruiken, en indien nodig te bestrijden?

    Dinsdag 27 oktober
    Waarom retorica?

    Prof. dr. Jeroen Bons studeerde klassieke talen en oude geschiedenis. Hij is bijzonder hoogleraar Retorica aan de Universiteit van Amsterdam en docent aan het Utrechtse University College.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Van luisteren naar spreken: voor wie zich retorische technieken zelf eigen wil maken, geeft Henk Procee op 27 november een training Retorica.

KIJKEN NAAR DE BIG BANG?

28 oktober
Drs. Tom Mulder
Dr.ir. Jan van Alsté

  • Toon volledige beschrijving

    ScienceCaféEnschede over grootste radiotelescoop ter wereld

    In ons eigen Drenthe bevindt zich het hart van de grootste radiotelescoop ter wereld: LOFAR. Vanuit Exloo strekken zich tienduizend radioantennes uit over Noord-Nederland en Duitsland, zelfs tot aan Zweden en Frankrijk! Het ScienceCaféEnschede staat op woensdag 28 oktober stil bij dit wonderlijke apparaat: hoe werkt het, en hoe ver kun je hiermee ‘kijken’? Komt de Big Bang ook in het vizier?

    LOFAR (‘LOw Frequency ARray’ voor de fijnproevers) is geen klassieke schotelantenne, maar een samenstel van vele kleine antennes die over een groot gebied verspreid staan. De koppeling van al deze antennes gebeurt via een supersnel glasvezelnetwerk. Natuurkundige dr. ir. Mark Bentum (UT & ASTRON) legt in het ScienceCaféEnschede uit hoe al deze antennes samen een werkende telescoop op kunnen leveren. Astronoom dr. Michiel Brentjens (ASTRON) neemt het stokje van hem over en zal uitleggen wat LOFAR ‘ziet’. Met deze reuzentelescoop speuren astronomen naar het prilste begin van onze heelal, naar het moment waarop de eerste sterren ontstonden en er licht in de duisternis kwam. Kan LOFAR ook nog verder terug kijken, naar die ene grote knal waar alles uit ontstond?

    Na een pauze met pakkende beelden en muziek van onze VJ’s Susan & Robert – is er tijd voor vragen en discussie. Dit keer onder voorzitterschap van drs. Tom Mulder (hoofd Beleid en Strategie van de UT). Dr.ir. Jan van Alsté, houdt als directeur van de Sterrenwacht Lattrop en als side-kick de discussie scherp. 

    ScienceCaféEnschede op woensdag 28 oktober, 20.00-22.00 uur in Media Art Café Berlijn (Stationsplein 1, Enschede). Toegang is gratis, aanmelden niet mogelijk.

     Het ScienceCaféEnschede brengt in een hippe ambiance serieuze wetenschap voor het voetlicht. Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Stichting ScienceCaféEnschede.  

    Meer info op www.sciencecafeenschede.nl

WAT MAAKT EEN LAND TOT LAND?

29 oktober
Prof. dr. Ramses Wessel

  • Toon volledige beschrijving

    Kan Friesland een staat worden? Met een zetel in de VN-veiligheidsraad? Staten kunnen immers opeens bestaan, zoals Kosovo en misschien wel Palestina. Ze kunnen ook ineens verdwijnen, zoals de Sovjet-Unie. De wereld kent bijna 200 staten, met onderling grote verschillen. Zo heeft de staat Nederland minder inwoners dan het buurland Noordrijn-Westfalen, dat geen staat is. De consequenties van de erkenning als staat zijn groot, ook al is de vraag of staten in de wereld nog steeds zo belangrijk zijn als vroeger. En wat betekent het eigenlijk dat Europa geen ‘superstaat’ wordt?

    Prof. dr. Ramses Wessel is hoogleraar in het Internationale en Europese Recht aan de Universiteit Twente.

    Donderdag 29 oktober, 16.00 - 17.15 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

RETORICA IN DE PRAKTIJK

3 november
Prof. dr. Henk Procee

  • Toon volledige beschrijving

    Retorica is overal en van alle tijdenHet bijbelboek Genesis legt er al getuigenis van af, wanneer de slang Eva verbaal aanpakt. Het valt gemakkelijk na te lezen hoe Eva met moeite werd overtuigd om meer waarde te hechten aan kennis van goed en kwaad dan aan een onbegrijpelijk verbod. En vervolgens hoe ze met aanmerkelijk minder moeite ook Adam daarvan overtuigde. Retorica heeft niet voor niets een slechte naam. Versiering van loze inhoud, het aanpraten van onverantwoorde ideeën, reclame voor slechte producten. Al in de klassieke oudheid was er discussie over de aard van de kunst van het overtuigen. Door tegenstanders, maar ook door voorstanders en door mensen met een onafhankelijke blik. Daar sluit deze cyclus bij aan. Waarom is er eigenlijk retorica? Hoe is ze in de praktijk te herkennen, te gebruiken, en indien nodig te bestrijden?

    Dinsdag 3 november
    Retorica in de praktijk

    Prof. dr. Henk Procee is bijzonder hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Twente. Hij heeft een grote belangstelling voor retorica als kunst van het overtuigen. Hij zal aan de hand van een aantal beroemde en minder beroemde redevoeringen laten zien hoe het publiek al dan niet ingepakt werd.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

    Van luisteren naar spreken: voor wie zich retorische technieken zelf eigen wil maken, geeft Henk Procee op 27 november een training Retorica.

DE TOEKOMST VOLGENS HET CENTRAAL PLANBUREAU

10 november
Dr. Johan Verbruggen 
Dr. Michel Vellekoop

  • Toon volledige beschrijving

    Het Centraal Planbureau vangt de toekomst van de Nederlandse economie in grafiek en getal. Die voorspellingen worden politiek uiterst serieus genomen, zij zijn voorpaginanieuws in de kranten. Hoeveel waarde mogen wij hechten aan alle getallen en percentages die uit het Haagse bureau rollen? Wiskundige modelvorming speelt hierbij een grote rol, maar hoe dat in zijn werk gaat blijft vaak mysterieus. Even mysterieus als de wijze waarop het CPB onafhankelijk kan blijven als een uiterst belangrijk adviesorgaan van de politiek. Tijdens dit debat zullen beide mysteries zo goed mogelijk ontrafeld worden.

    Dr. Johan Verbruggen is hoofd van de afdeling Conjunctuur van het Centraal Planbureau. Hij studeerde economie en promoveerde op econometrische modelbouw.

    Dr. Michel Vellekoop is als hoofddocent toegepaste wiskunde verbonden aan de Universiteit Twente. Hij is betrokken bij het Financial Engineering Laboratory, waar hij wiskundige technieken loslaat op financiële problemen.

    Dinsdag 10 november, 19.30 - 21.30 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

SNELLER DAN HET LICHT?

12 november
Prof. dr. Hans Hilgenkamp

  • Toon volledige beschrijving

    Van Lucky Luke is bekend dat hij sneller schoot dan zijn eigen schaduw. Volgens natuurkundigen is zoiets onmogelijk: sneller dan het licht kan niet. De lichtsnelheid lijkt sinds Einstein een vast gegeven waar geen natuurkundige aan voorbij kan gaan. In deze lezing wordt dit fysische fenomeen onder de loep genomen. Hoe wordt de lichtsnelheid gemeten? Waarom kan iets niet sneller gaan dan het licht? En stel dat het toch mogelijk zou zijn, kun je dan terugreizen in de tijd? En misschien wel de lastigste vraag: Blijft de lichtsnelheid altijd even groot of kan hij veranderen in de loop van de tijd?

    Prof. dr. Hans Hilgenkamp is hoogleraar fysica bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente. In 2008 won hij een VICI-beurs voor zijn onderzoek naar grensoverschrijdende elektronische interacties.

    Donderdag 12 november, 16.00 - 17.15 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

BOEDDHISME: NATUUR EN MENS - BOEDDHISME EN NATUURBELEVING

17 november
Prof. dr. Matthijs Schouten

  • Toon volledige beschrijving

    Boeddha was een prins die in drie paleizen woonde en toch leed hij aan het leven. Hij trok zich als monnik terug in de bossen om ‘verlichting’ te zoeken. Na een lange zoektocht vond hij die ook. En zo werd het Boeddhisme geboren. Deze stroming is niet alleen in Azië geworteld, maar komt ook steeds meer voor in Nederland. Waarin zit de aantrekkingskracht van deze levensbeschouwing? De vredelievendheid, de aandacht, de discipline, de harmonie met de natuur, het loslaten van het eigen ego? Waar zitten de mogelijkheden voor de Westerse cultuur? Twee vooraanstaande wetenschappers laten in deze cyclus zien hoe het Boeddhisme hen inspireert. Bij de een om naar de natuur te kijken, bij de ander om het zelf te onderzoeken.

    Dinsdag 17 november
    Boeddhisme en natuurbeleving

    Prof. dr. Matthijs Schouten studeerde biologie, Keltische taal- en letterkunde, vergelijkende godsdienstwetenschappen en oosterse filosofie. Hij is strategisch medewerker bij Staatsbosbeheer, bijzonder hoogleraar Ecologie van het Natuurherstel aan de Wageningen Universiteit en bijzonder hoogleraar Natuur- en Landschapsbescherming aan de Universiteiten van Cork en Galway (Ierland).

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

BOEDDHISME: NATUUR EN MENS - BOEDDHISME EN HET ZELF

24 november
Prof. dr. Henk Barendregt

  • Toon volledige beschrijving

    Boeddha was een prins die in drie paleizen woonde en toch leed hij aan het leven. Hij trok zich als monnik terug in de bossen om ‘verlichting’ te zoeken. Na een lange zoektocht vond hij die ook. En zo werd het Boeddhisme geboren. Deze stroming is niet alleen in Azië geworteld, maar komt ook steeds meer voor in Nederland. Waarin zit de aantrekkingskracht van deze levensbeschouwing? De vredelievendheid, de aandacht, de discipline, de harmonie met de natuur, het loslaten van het eigen ego? Waar zitten de mogelijkheden voor de Westerse cultuur? Twee vooraanstaande wetenschappers laten in deze cyclus zien hoe het Boeddhisme hen inspireert. Bij de een om naar de natuur te kijken, bij de ander om het zelf te onderzoeken.

    Dinsdag 24 november
    Boeddhisme en het zelf

    Prof. dr. Henk Barendregt geldt wereldwijd als expert op het gebied van de mathematische logica. Daarnaast werkt hij aan modellen voor aspecten van het menselijk brein, met name over de werking van ‘vipassana’ (inzichtsmeditatie) in het dagelijkse leven en in de psychotherapie (‘mindfulness’). Henk Barendregt is lid van de KNAW en ontving in 2002 de Spinozapremie.

    Vrijhof/Amphitheater, 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

RETORICA

27 november
Prof. dr. Henk Procee

  • Toon volledige beschrijving

    In de klassieke oudheid duurde de opleiding tot retoricus ruim vier jaar. Deze training van Studium Generale duurt slechts een dag. Na afloop zul je nog geen Quintillianus of Cicero zijn, maar toch wel beschikken over een aantal zeer belangrijke retorische basistechnieken. Aan de orde komen: ethos (hoe kom je als speker over), logos (kloppen je redeneringen?) en pathos (welke gevoelens weet jij bij een publiek los te maken?). Vanuit de klassieke traditie worden allerlei elementen aangeboden, die kunnen bijdragen aan het opbouwen van een overtuigend betoog. Theorie en praktijk wisselen elkaar daarbij voortdurend af.

    Prof. dr. Henk Procee, filosoof en retoricaliefhebber, geeft deze training.

    Vrijdag 27 november, 9.30 - 17.00 uur, Vrijhof/Kleine Zaal.

    Vanwege de opzet is slechts ruimte voor een beperkt aantal deelnemers. Het is daarom nodig zich tijdig aan te melden bij het bureau Studium Generale, tel. 053-4893321. Of per email: sg.info@gw.utwente.nl.

    Inschrijving kan tot uiterlijk 17 november plaatsvinden. Studenten en aio's krijgen voorrang. De kosten voor de cursus en de lunch bedragen 10 euro voor studenten en aio’s. Anderen betalen 30 euro.

20 JAAR NA DE VAL VAN DE MUUR

1 december
Prof. dr. Hans Renner

  • Toon volledige beschrijving

    Op 9 november 1989 valt de Berlijnse Muur. Een historisch moment vol bevrijdingseuforie, met beelden van Trabantjes die naar het Westen rijden en als Volkswagen terugkomen. Het communistische oostblok verdwijnt. Er is geen communisme meer, er is zelfs geen blok meer. In deze lezing wordt stilgestaan bij deze grote gebeurtenis. Wat was de aanleiding, wat is er nadien in Europa veranderd, en hoe valt die verandering te waarderen?

    Prof. dr. Hans Renner besloot in augustus 1989 niet terug te keren naar zijn geboorteland Tsjechoslowakije. Hij emigreerde naar Nederland en studeerde daar geschiedenis. Hij is tegenwoordig bijzonder hoogleraar geschiedenis van Midden- en Oost-Europa aan de Rijksuniversiteit Groningen.

    Dinsdag 1 december, 19.30 - 21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

DE WETTEN VAN KEPLER: VAN CIRKEL NAAR ELLIPS

3 december
Dr ir. Fokko Jan Dijksterhuis

  • Toon volledige beschrijving

    In 1609 publiceerde Johannes Kepler (1571-1630) - een van de meest uitzonderlijke geleerden in de geschiedenis van de wetenschap – zijn Astronomia Nova, een revolutionaire theorie over de planeetbewegingen. In dit werk koppelde Kepler een esoterische blik op de kosmos aan mathematische exactheid. Hij zocht een wiskundig model voor de beweging van Mars dat moest overeenkomen met de nauwkeurige waarnemingen van Tycho Brahe. Een verschil van acht boogminuten bracht hem tot de meest radicale stap uit de geschiedenis van de astronomie: hij verwierp het 2000 jaar oude idee dat planeten in perfecte cirkels bewegen, en ontwierp een model op basis van ellipsen. Deze nieuwe astronomie was voor Kepler niet alleen een exact wiskundig model, maar ook de uitdrukking van Gods wiskundige blauwdruk van de Schepping.

    Dr ir. Fokko Jan Dijksterhuis is als wetenschapshistoricus verbonden aan de UT. In 2006 verwierf hij een VIDI-beurs van NWO voor het project 'The Uses of Mathematics in the Dutch Republic'.

    Donderdag 3 december, 16.00 - 17.15 uur. Vrijhof/Agora.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk

DE TIJD DE BAAS: CHRONOBIOLOGIE – OVER BIOLOGISCHE RITMES EN HUN GEVOLGEN

8 december
Dr. Marijke Gordijn

  • Toon volledige beschrijving

    Wat is tijd? ‘Als ik er niet over nadenk weet ik het, en als ik er wel over nadenk weet ik het niet’, zo verzuchtte kerkvader Augustinus een hele tijd terug. Hij kreeg de tijd niet te pakken. Hoe dat moeilijke aspect van het leven de baas te worden lijkt dan ook bijna een onmogelijke opgave. In deze cyclus worden twee benaderingen gepresenteerd. Een uit de biologie, waarin op grond van diverse fysieke ritmes handen en voeten wordt gegeven aan het omgaan met de tijd. En een vanuit de visie van een andere kerkvader, Benedictus, die een uiterst praktische en gezegende omgang met tijd voorstond.

    Dinsdag 8 december
    Chronobiologie – over biologische ritmes en hun gevolgen

    Dr. Marijke Gordijn is verbonden aan de afdeling chronobiologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij gaat in op de biologische klok, individuele verschillen in ‘circadiane’ ritmiek, hoe de biologische klok valt te beïnvloeden, ochtendhumeuren, slaaptekort en verkeerde collegetijden.

    Vrijhof/Amphitheater en Agora (15 dec), 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

DE TIJD DE BAAS: DE REGEL VAN BENEDICTUS ALS TIME-MANAGEMENT

15 december
Prof. dr. Wil Derkse

  • Toon volledige beschrijving

    Wat is tijd? ‘Als ik er niet over nadenk weet ik het, en als ik er wel over nadenk weet ik het niet’, zo verzuchtte kerkvader Augustinus een hele tijd terug. Hij kreeg de tijd niet te pakken. Hoe dat moeilijke aspect van het leven de baas te worden lijkt dan ook bijna een onmogelijke opgave. In deze cyclus worden twee benaderingen gepresenteerd. Een uit de biologie, waarin op grond van diverse fysieke ritmes handen en voeten wordt gegeven aan het omgaan met de tijd. En een vanuit de visie van een andere kerkvader, Benedictus, die een uiterst praktische en gezegende omgang met tijd voorstond.

    Dinsdag 15 december
    De regel van Benedictus als time-management

    Prof. dr. Wil Derkse studeerde scheikunde en filosofie. Hij is aan de Radboud Universiteit Nijmegen hoogleraar filosofie en directeur van het Soeterbeeckprogramma. Hij is tevens als lekenlid verbonden aan de benedictijnse Willibrordsabdij in Doetinchem. Dat resulteerde ondermeer in het boek Een leefregel voor beginners, Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijks leven (2000).

    Vrijhof/Amphitheater en Agora (15 dec), 19.30 - 21.00 uur.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk.

TRAINING: LEIDERSCHAP

9 december
Drs. Franke Jongsma

  • Toon volledige beschrijving

    Hoe geef je met een bestuur gezamenlijk leiding aan een vereniging of club? Dat is de vraag die tijdens deze training centraal staat. Wat is goed leiderschap eigenlijk? Hoe stippel je met z’n allen de koers uit? Hoe zorg je ervoor dat je die koers ook vasthoudt? Als je net in een bestuur bent gestapt ben je allang blij dat je het hoofd boven water kunt houden en stel je je deze vragen meestal niet. Tijdens deze training hoef je even niet zelf te besturen, maar staat reflectie op besturen en leiderschap centraal, met als doel natuurlijk een nog betere bestuurder te worden!

    Drs. Franke Jongsma geef deze training. Hij studeerde psychologie, werkte een aantal jaren bij de TSM Business School en is momenteel consultant Training & Ontwikkeling bij de Kema te Arnhem.

    Woensdag 9 december, Vrijhof/Kleine Zaal, 9.30 - 16.30 uur. Deze cursus is uitsluitend bedoeld voor studentbestuurders. Aanmelden is verplicht en kan via:www.studentunion.utwente.nl/bip

    Deze training is een coproductie van het Studium Generale en het Board Improvement Program van de Student Union.

DE MAGIE VAN DE BERG

11 december
Robert Eckhardt

  • Toon volledige beschrijving

    Bergen oefenen op veel mensen een magische aantrekkingskracht uit, zeker op Nederlanders die uitsluitend weilanden gewend zijn en al helemaal op de leden van de Twentse Studenten Alpen Club. Waarin schuilt toch de magie van de Mont Blanc, de Mount Everest en de K2? Zijn het de hoogtemeters? Het gevoel op het dak van de wereld te staan? Is het de overwinnig op de berg, op jezelf? De techniek van het klimmen? Of gewoon een goed uitzicht? Een zeer geroutineerd alpinist vertelt over zijn passie voor de bergen.

    Robert Eckhardt is all-round bergbeklimmer en maakte talrijke expedities. Zo beklom hij de Alapmayo (5930 m) - ‘de mooiste berg van de Andes’ en de Ama Dablam (6856 m) – ‘de mooiste berg van de Himalaya’. Ook besteeg Eckhardt de Cho Oyu (8201m), de op vijf na hoogste berg ter wereld. Over zijn klimavonturen schreef Eckhardt zijn alpiene biografie Passie voor een berg. Bergtochten in de Alpen, Himalaya, Karakoram en Andes.

    Vrijdag 11 december, 19.30 - 21.00 uur. Vrijhof/Agora.
    Aanmelden vooraf is niet mogelijk. Toegang gratis.

    Dit programma is een coproductie van Studium Generale en de Twentse Studenten Alpen Club, die hiermee zijn 6e lustrum viert.

HELP, EEN ROBOT MET EEN MES!

16 december
Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli 
Prof. dr. Ivo Broeders

  • Toon volledige beschrijving

    ScienceCafé op woensdag 16 december, 20.00 - 22.00 uur, Media Art Café Berlijn.

    Wie kent ze niet: stofzuigrobots, grasmaairobots of robotjes om kinderen (of bejaarden) bezig te houden? De robots komen eraan: ze worden steeds talrijker, slimmer en eleganter. Ze komen zelfs op onvermoede plaatsen. Wat te denken van een robot in de operatiekamer van het ziekenhuis? Voor de meeste mensen blijft het een griezelig idee: een robot in plaats van een chirurg van vlees en bloed. Toch biedt het vakgebied van de robotica grote voordelen in het ziekenhuis: robots hebben namelijk een veel vastere ‘hand’ dan een mens, waardoor preciezere operaties mogelijk zijn.

    Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli is hoogleraar Advanced Robotics aan de UT.

    Prof. dr. Ivo Broeders is chirurg in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort en hoogleraar robotica en minimaal invasieve interventies aan de UT. Zie: www.sciencecafeenschede.nl

    Toegang gratis, aanmelden niet mogelijk. Het Media Art Café Berlijn bevindt zich op Stationsplein 1 te Enschede.

    Het ScienceCaféEnschede brengt in een hippe ambiance serieuze wetenschap voor het voetlicht. Dit programma is een coproductie van het Studium Generale en Stichting ScienceCaféEnschede.