UTAlumniverenigingenKwadrantLaat wiskunde meebeslissen: het kan én moet in de zorg

Laat wiskunde meebeslissen: het kan én moet in de zorg

UT- promovenda Maartje Zonderland is wiskundige en ontwikkelde o.a. nieuwe planningsmethodes voor ziekenhuizen om de verdeling van capaciteit in ziekenhuizen te verbeteren. Of het nu om de inzet van artsen gaat, de MRI scanner, de verdeling van verpleegbedden of het maken van de spreekuurplanning, Zonderland komt met praktische oplossingen verkregen uit de wiskunde. Zij paste haar onderzoek toe in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Op 27 januari verdedigt Zonderland haar bevindingen tijdens haar promotie op de Universiteit Twente.

"De vergrijzing, de kleiner wordende beroepsbevolking en het huidige efficiëntieniveau in de meeste ziekenhuizen, maken het moeilijk, zo niet onmogelijk, om voldoende zorg en verzorging voor de ouderen en zieken in onze samenleving te garanderen", haalt Maartje Zonderland aan. "Gezien wat er op het spel staat, is het moeilijk te begrijpen, dat het in ziekenhuizen eerder regel dan uitzondering is om expliciete beslissingen over de verdeling van schaarse goederen en capaciteit te vermijden. Vaak wordt ad hoc gereageerd op problemen die spontaan lijken te ontstaan en vergezeld worden door ongewenste bijeffecten zoals het afzeggen van patiënten voor behandelingen of zeer lange toegangs- en wachttijden."

Oplossingen
Een groot gedeelte van het onderzoek is gebaseerd op problemen uit de dagelijkse praktijk van het LUMC. Eén van de uitdagingen was bijvoorbeeld een afspraakschema voor de polikliniek ontwikkelen waarbij de wachttijd voor inlooppatiënten beperkt blijft, terwijl de toegangstijd voor de afspraakpatiënten acceptabel is. Zo ook bij de populaire zorgpaden: een soort 'one-stop-shopping' in het ziekenhuis. Een prima uitgangspunt, maar soms lastig te combineren met de reguliere zorg. Maartje Zonderland ontwikkelde een wachtrijmodel, zodat zorgpadpatiënten enerzijds en reguliere patiënten anderzijds geen hinder van elkaar ondervinden. Vervolgens pakte zij de planning van de MRI scanner aan. De schaarse MRI capaciteit kan alleen eerlijk verdeeld worden wanneer alle medische afdelingen een goede inschatting geven van de hoeveelheid scans die zij gaan aanvragen.

Spoed en planbaar
In ziekenhuizen bestaat er altijd een spanningsveld tussen patiëntenstromen die elkaar kruisen. De spoedpatiënt heeft haast vanzelfsprekend voorrang op de planbare patiënt. Maar hoe ga je hier planmatig mee om zonder iemand te frustreren? Een voorbeeld. Elke week is het opnieuw onzeker hoeveel semi-spoed patiënten een beroep doen op operatietijd. Wanneer er veel semi-spoed patiënten zijn, worden de geplande patiënten afgezegd. Aan de andere kant kan het op voorhand 'zomaar' reserveren van de operatiekamer voor semi-spoed resulteren in leegstand. Zonderland is in staat dit planningsproces te reguleren, door met behulp van een wachtrijmodel een afweging te maken tussen deze twee factoren.

De wiskundige modellen gepresenteerd in het proefschrift maken een kwantitatieve analyse van capaciteitsproblemen in ziekenhuizen mogelijk. De conclusie is, dat wiskundig modelleren in positieve zin bijdraagt aan het verbeteren van besluitvormingsprocessen in de gezondheidszorg.

Meer informatie
Maartje Zonderland houdt haar promotie op 27 januari 2012 om 14:45 uur in de G.J. Berkhoffzaal, gebouw de Waaier op de Universiteit Twente. Voor meer informatie, of een digitale versie van het proefschrift 'Curing the Queue', kunt u contact opnemen met wetenschapsvoorlichter
drs. Janneke van den Elshout (053-489 54 32).

Description: Maartje Zonderland