Het UT FieldLab is bijna af: wat kun je verwachten? Een gesprek met de drie initiatiefnemers van ITC en ET

Het idee voor een FieldLab is al best wel oud. We zijn zeker 10 jaar met elkaar in gesprek geweest om een mix te vinden tussen meten in een gecontroleerde laboratorium omgeving en de complexe werkelijkheid. Vooral voor training, kalibratie van instrumenten en testen van nieuwe technieken waren we op zoek naar iets wat nog niet bestond in Nederland. Toen we de mogelijkheid kregen om wat financiering veilig te stellen en het College van Bestuur ons een terrein beschikbaar stelde is alles in een stroomversnelling terecht gekomen. In een paar jaar hebben de faculteiten ITC en ET samen dit van de grond weten te krijgen, maar ook veel van de andere faculteiten zijn betrokken. Daarnaast zijn er meer dan 50 maatschappelijke partners betrokken geweest bij het tot stand komen van het FieldLab omdat ook daar de vraag groot is naar een plek waar je kan meten, testen, dingen uitproberen.

We hebben ook samen met onze partners gekeken naar een milieuvriendelijke aanleg waarbij veel van het materiaal wat gebruikt is circulair is ingezet, en een groot deel van de aanleg is gedaan door studenten van een opleiding voor grondwerken. Een supergave combinatie waar wetenschap, onderwijs en de maatschappij samen zijn opgetrokken!

Dat zie je wel goed, de meeste experimenten hebben een duidelijk begin en eind, maar UT FieldLab, en de verschillende onderdelen, is niet zo zeer een experiment, maar meer een experimenteertuin waarin experimenten plaatsvinden binnen verschillende onderzoeksdisciplines en -thema's. De faciliteiten van UT FieldLab zijn zodanig gekozen dat ze geschikt zijn om potentieel een breed scala aan onderzoek te kunnen opzetten en uitvoeren. We hopen en verwachten dan ook hier nog heel lang plezier van te hebben.

In de schuur vind je het experiment Aeolisch Transport, waarin onderzoekers bestuderen hoe windkracht en bodemvocht de verplaatsing van zand beïnvloeden. Een windtunnel uit de Horst is hiervoor aangepast en verplaatst naar dit gebouw. Door de openslaande deuren kunnen voorbijgangers meekijken hoe zand wordt weggeblazen door een windgenerator. Daarbij zie je warmtebeeldcamera’s en computersimulaties van dit fysische proces. Zo ontwikkelen we in Twente kennis over hoe duinen groeien en hoe onze kust beter beschermd kan worden. Hoewel het er spectaculair uitziet, maakt het experiment nauwelijks geluid – als buur of bezoeker hoor je er weinig van.

Het zwembad is de Water Quality Pond. Hier meten onderzoekers de waterkwaliteit in stilstaand én golvend oppervlaktewater. Het bassin heeft een schuine helling en is uitgerust met een golfslaggenerator. Camera’s registreren welke biologische en chemische processen plaatsvinden. Dankzij de koppeling met de UT-vijvers is er nauwelijks vers water nodig. Het is een unieke buitenopstelling waarin we wateronderzoek doen onder realistische weersomstandigheden.

Het FieldLab is vrij toegankelijk. Het gaat ’s ochtends open en wordt ’s avonds weer afgesloten, dus je kan altijd even langskomen om te kijken wat er allemaal gebeurt en wat we deze week voor testen aan het uitvoeren zijn. Een boel experimenten geven de mogelijkheid om actief mee te kijken, zo kan je live de bodembeweging en luchttrillingen volgen, of de laatste gegevens van het weer. Je kan ook leren over de geologie en samenstelling van de aarde, van dichtbij bekijken hoe groene daken en muren nu precies werken, of zien hoe vegetatie reageert op verschillende omstandigheden. Via QR codes kan je per experiment ook meer informatie krijgen en soms ook direct volgen hoe het experiment gaat. Dus een interactieve ervaring die voor iedereen heel toegankelijk is.

Het grote verschil is dat wetenschappers en studenten hier in kunnen klimmen om metingen uit te voeren, zonder gevaar voor hun veiligheid. Bij onze andere torens "in het wild" zijn klimcursussen vereist voordat je hier veilig in kunt. Dat is natuurlijk een behoorlijke belemmering wanneer we onze studenten in deze thematiek willen onderwijzen. Een ander belangrijk verschil is dat we op deze toren makkelijk onze apparatuur kunnen testen en verschillende sensoren "in real life” en langdurig met elkaar kunnen vergelijken zonder dat we onze permanente metingen elders verstoren. Dit is nodig voordat we de sensoren in gebruik nemen op onze permanente meetopstellingen wereldwijd.

Goede vraag! Uiteraard hebben studenten een rol. Sterker, de eerste studenten hebben al metingen uitgevoerd op de Utility Mapping Site - de kabels- en leidingbak - achter op het terrein. Een aantal keren per jaar zullen we verder voor ons onderwijs experimenten, observaties en testopstellingen bouwen. Dit gebeurt vanuit meerdere faculteiten en opleidingen. Verder kunnen alle UT-afstudeerders een testopstelling op onze Dynamic Test Site plaatsen. Eén afstudeerder wil bijvoorbeeld hitte-reducerende effecten van een innovatieve soort verharding testen op het lab. Ook zullen nutsbedrijven via UT-programma’s – zoals ZoARG – op het terrein experimenten gaan uitvoeren. Onze ambitie is om met hen nieuwe scantechnologie te gaan ontwikkelen en testen voor kabels en leidingen. Dit houdt in dat we samen zullen gaan testen, maar ook trainingen verzorgen aan professionals – een mooi voorbeeld van Life Long Learning toch?

Wist je trouwens dat het FieldLab voor een deel is ontstaan door samenwerking en inzet van docenten en studenten van de MBO opleiding Bediening Machines van het SOMA College? Dit komt voort uit een leerlijn die Civiele Techniek ontwikkelt samen met MBO en HBO.

Elk experiment brengt iets moois, en het hangt soms van de dag of het seizoen af welk experiment het leukste is, of het meest spannend om te volgen op dat moment. Als er een aardbeving of vulkaaneruptie plaatsvindt dan is dat super interessant om te volgen. Maar als we bezig zijn in de windtunnel of de waterbak om te onderzoeken hoe we Nederland en veel andere plekken in de wereld kunnen beschermen tegen water en wind dan ga ik zeker daar even kijken. En het blijft natuurlijk altijd fascinerend om te zien hoe mensen met speciale apparatuur in de grond kunnen kijken en daar het onzichtbare zichtbaar kunnen maken!

Ieder heeft zo zijn eigen favoriet, maar ik vind het vooral mooi om te zien hoe we nieuwe samenwerkingen tussen vakgroepen binnen twee faculteiten hebben weten te versterken. Partners uit de regio zijn zeer geïnteresseerd en we kunnen werkelijke impact maken op belangrijke maatschappelijke opgaven. Wie weet kunnen we over een paar jaar zeggen dat nieuw natuurschaatsijs in Twente tot stand is gekomen. En kunnen we zeggen dat bijna alle grote bouwbedrijven in Nederland in Twente hebben leren kabel- of infrascannen met de nieuwste technieken.

We gaan hier natuurlijk geen stiefkinderen maken en een favoriet aangeven! Het was vooral mooi om nieuwe samenwerkingen te zien ontstaan. En dan bedoel ik niet perse die tussen de faculteiten, maar vooral tussen individuen die vanuit verschillende disciplines tot een gezamenlijk ontwerp voor een experimenteertuintje komen. Dit past heel mooi bij de trans-disciplinaire aanpak die nodig is om de complexe, maatschappelijke vraagstukken van deze tijd aan te pakken. Stiekem vind ik de windtunnel wel heel gaaf om iets op turbulentie-gebied met remote sensing beelden te kunnen doen. En dan en-passant de millennium-prijs voor turbulente stromen meeepikken...