UTFaculteitenBMSNieuwsDe bouw als ecosysteem: diensten in plaats van bouwprojecten

De bouw als ecosysteem: diensten in plaats van bouwprojecten Oratie Hoogleraar Leentje Volker

Woningbouwstagnatie door de stikstofproblematiek, dichtslibbende kanalen en rivieren vanwege PFAS: slechts enkele voorbeelden van uitdagingen waar de bouw momenteel mee te kampen heeft. Hoewel deze problematiek in eerste instantie voornamelijk de bouwbedrijven lijkt te treffen, is het de gehele bouwketen – van opdrachtgever tot eindgebruiker – die samen met de overheid een oplossing moet vinden voor deze complexe materie. Hoogleraar Integrated Project Delivery Leentje Volker gaat in haar intreerede op 21 november op zoek naar een andere inrichting van het bouwproces. Door waarden centraal te stellen hoopt ze dat op termijn de bouw omgevormd kan worden tot een circulaire dienstensector waar de gebruiker centraal staat. Hiervoor zouden we volgens Leentje een beetje meer onze ‘human touch’ moeten gaan inzetten.  

Infrastructuur is een algemeen goed dat intensief gebruikt wordt. Elke ingreep is daarmee onderdeel van een maatschappelijke discussie. Bij het realiseren van infrastructuur – zoals een weg, een brug, kademuren of een treinrails - zijn traditioneel gezien vaak veel verschillende partijen betrokken: architecten, ingenieurs, adviseurs, aannemers, toeleveranciers en onderhoudsbedrijven. Deze partijen worden vaak individueel per project gecontracteerd voor de diensten die ze moeten leveren. Dit zorgt voor fragmentatie in het bouwproces. Steeds vaker zorgen geïntegreerde contracten voor de verbinding tussen de verschillende bouwfasen. Hierdoor verschuiven de rollen en verantwoordelijkheden in het bouwproces, wat de productiviteit van de bouw ten goede kan komen. Dit is echter nog niet genoeg om de grote toekomstige vraag naar circulaire bouwactiviteiten aan te kunnen.

Hoogleraar Leentje Volker

De bouw moet naar grootschalige programma’s toe die uitgevoerd worden door een netwerk van partijen.

Hoogleraar Leentje Volker

“Sinds mensenheugenis is de bouw op zoek naar de juiste manier van samenwerken tussen partijen in de bouwketen. In de gefragmenteerde, meer traditionele manier van bouwen betaalt en bepaalt de opdrachtgever waardoor zowel de controle als de risico’s bij de opdrachtgever liggen. De introductie van geïntegreerde contracten droeg bij aan efficiëntie en innovatie in de bouw, maar kan niet voorkomen dat er risico’s optreden. Nu we als maatschappij grote onderhoudsopgaven vanuit onze naoorlogse infrastructuur op ons af zien komen en hard ons best moeten doen om aan het klimaatakkoord te voldoen, moeten we het bouwproces echt anders gaan inrichten”, aldus prof.dr.ir. Volker. “De bouw moet naar grootschalige programma’s toe die uitgevoerd worden door een netwerk van partijen. Deze aannemers, ontwikkelaars, ingenieursbureaus en toeleveranciers kunnen door gezamenlijke investeringen in standaardisering en digitalisering opschalen en daarmee meer waarde creëren voor de klant. Daar zijn organisaties zoals Rijkswaterstaat, ProRail, gemeenten, waterschappen en provinciën erg mee geholpen. Een stap verder gedacht zou het kunnen gaan om zogenaamde ecosystemen waarin publieke en private partijen samen met kennisinstellingen en burgers op basis van nieuwe technologie diensten ontwikkelen. Oplossingen die er ook in de toekomst voor zorgen dat we op elk moment van A naar B kunnen, beschermd worden tegen overstromingen en veilig en schoon drinkwater hebben.” 

“Samenwerken vereist verdieping in elkaar. Wat zijn iemands drijfveren? Waar hecht iemand waarde aan en wil iemand zijn geld mee verdienen? Als je daar in het begin van het proces onderling te weinig aandacht voor hebt, loop je vast of creëer je minder waarde dan je hoopte. Hier is meer exploitatie van de exploratiefase voor nodig. Ik vind dat er ook meer geëxploreerd kan worden wat er binnen die samenwerking bereikt kan worden. Dus waar allemaal nog meer waarde gecreëerd en vastgelegd kan worden als men eenmaal met elkaar aan het bouwen is. Dit vereist die ‘human touch’ die we ook vanuit de UT centraal stellen.” 

Prof.dr.ir. Leentje Volker spreekt op 21 november om 16.00 uur haar oratie uit in de Prof. ir. M. P. Breedveld-zaal van gebouw Waaier op de UT- campus in Enschede. Zij is onderdeel van de groep Construction Management & Engineering bij het departement Civiele Techniek van de Faculteit Engineering Technology.

drs. J.G.M. van den Elshout (Janneke)
Persvoorlichter (aanwezig ma-vr)