Begeleiding en ontwikkeling van startende leraren

Het begeleiden en opleiden van startende leraren is van groot belang.

Scholen zijn op verschillende manieren bezig om de begeleiding van startende leraren te versterken, om zo hun professionele groei te bevorderen. Bovendien neemt de kans op uitval van leraren af door intensieve coaching en begeleiding vanaf de start. Ook beleid en kwaliteitszorg spelen hierbij een belangrijke rol.

Op deze pagina staan informatie en materialen over de begeleiding van startende leraren, geordend onder verschillende thema's. Een deel van deze materialen is ontwikkeld tijdens het project Begeleiding Startende Leraren (BSL), dat liep van 2013 tot en met 2019.  

Thema's

  • Beleid
    Brochure Jumpstart

    Deze brochure is hier te downloaden.

    Veel scholen hebben een begeleidingsarrangement (inductiearrangement) waarin staat beschreven hoe de begeleiding van startende docenten op hun school plaatsvindt en wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel. Een aantal scholen uit regio Oost ontwikkelde een generiek inductiearrangement in samenwerking met de Universiteit Twente en Windesheim. Dit algemene inductiearrangement biedt een goede basis voor het opzetten van begeleiding, praktijkvoorbeelden en een theoretisch kader.

    De brochure 'Een goede start' is door BSL regio Oost gemaakt voor startende leraren die net zijn afgestudeerd. In de brochure wordt beschreven wat een begeleidingstraject is en wat de verschillende mogelijkheden zijn op het gebied van ontwikkeling en begeleiding.
    'Een goede start' zal aan alle alumni van de lerarenopleidingen van de Universiteit Twente en Windesheim worden uitgereikt. Ook is de brochure hier te downloaden en op aanvraag te verkrijgen via het secretariaat van ELAN.

  • Coaching en professionalisering

    Videocoaching 

    Videocoaching wordt regelmatig gebruikt voor de begeleiding van zowel startende als ervaren leraren. Op de UT loopt een onderzoek naar de vraag hoe videocoaching kan bijdragen aan de professionele ontwikkeling van startende leraren. Dit onderzoek bestaat uit een systematische literatuurstudie naar videocoaching, een studie naar de rol van theorie in het ontwerp van videocoaching-instructie voor startende leraren, een pilotstudie naar de videocoaching-training en tools en een quasi-experimentele studie naar het effect van videocoaching op de professionele ontwikkeling van startende leraren (VO) en de leeropbrengsten van leerlingen. 

    Neem voor meer informatie contact op met Sara van der Linden.

    dr. S. van der Linden (Sara)
    Assistant Professor

    Lesson Study

    Bij lesson study bestudeert een team van docenten op een systematische manier de eigen lespraktijk. Een team van ervaren én startende docenten ontwerpt gezamenlijk een les. Deze les wordt door één van de docenten gegeven terwijl de anderen de leerlingen observeren. De observaties worden gebruikt om de les bij te stellen. Daarna wordt de les – en daarmee de ideeën over het leren van de leerlingen – opnieuw in de lespraktijk getoetst door een andere collega. Lesson study is hiermee een uitermate geschikt middel voor onderzoek naar en reflectie op de lespraktijk, waarmee startende en ervaren docenten van elkaar kunnen leren.  

    Neem voor meer informatie contact op met Tom Coenen.  

    dr.ir. T.J.M. Coenen (Tom)
    Lecturer

    Pro-U

    Pro-U ondersteunt docenten en schoolleiders op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten bij hun professionaliseringsvragen. Het programma van Pro-U is gebaseerd op vragen en behoeften vanuit scholen uit de regio en heeft een duidelijke koppeling met de lerarenopleidingen van de UT. Hiermee wordt bijgedragen aan de realisatie van het beste onderwijs voor leerlingen in deze regio en het dichter bij elkaar brengen van onderzoek en praktijk.

  • Kwaliteitszorg

    Expliciete aandacht voor de kwaliteit van het starterstraject is belangrijk voor de begeleiding van de startende docent. Door te werken met een cyclische aanpak van uitvoering, evaluatie en bijstelling wordt de begeleiding steeds sterker en beter ingebed in de schoolpraktijk.

    Collegiale visitatie of peer review is een goede manier om de kwaliteit van de begeleiding te toetsen. Met deze aanpak wordt door middel van documentanalyse en interviews een beeld geschetst van de situatie. Een handreiking voor collegiale visitatie van BSL regio Oost, met onder meer een gespreksleidraad, is hier te downloaden.

Project BSL

  • Project Begeleiding Startende Leraren

    Project Begeleiding Startende Leraren (BSL) is een landelijk project dat liep van 2013 tot en met 2019. Het had als doel om te voorkomen dat startende leraren voortijdig stoppen, en daarnaast om te bevorderen dat starters zich sneller ontwikkelen als professional. Tijdens het project werden scholen gestimuleerd en gesubsidieerd om begeleidingsarrangementen (inductiearrangementen) op te stellen om hun startende leraren beter te kunnen begeleiden. 

    Project BSL was landelijk verdeeld in verschillende regio's. BSL regio Oost bestond uit de Universiteit Twente, Windesheim en de volgende scholen:


    Assink Lyceum

    Bonhoeffer College


    Carmel College Salland  

    Canisius


    Capellenborg


    CSG het Noordik


    CSG Reggesteyn


    Deltion College


    Het Erasmus


    Etty Hillesum Lyceum


    Gerrit Komrij College


    Greijdanus College


    Hondsrug College


    Landstede


    Mbo Menso Alting


    Morgen College


    Nuborgh College


    De Passie


    Pius X College


    OSG Hengelo


    ROC van Twente


    RSG Noord Oost Veluwe


    Scholengemeenschap Marianum


    Scholengroep Carmel Hengelo


    Staring College


    Stichting voor Voortgezet Onderwijs Lelystad


    Twents Carmel College


    Vechtdal College


    Zeven Linden



Meer weten?

Wil je meer weten over de begeleiding van startende leraren of over wat de Universiteit Twente voor je kan betekenen op dit gebied? Neem contact op met Ingrid Breymann of met Irene Wilmink (secretariaat ELAN).