Samenvatting
Ondanks de aangetoonde prestatieverbeterende effecten van feedback, ontvangen docenten weinig feedback op hun lessen. Met de IMPACT! app kunnen leerlingen efficiënt feedback geven aan hun docent over de les. Docenten zien zo wat sterke en zwakke kanten van hun les waren. Het effect van de IMPACT! app is onderzocht in een gerandomiseerd experiment met 60 wiskundedocenten (HAVO-3). De experimentele groep gebruikte de IMPACT! app gedurende vier maanden. Onderzoeksresultaten laten zien wat het effect is van de IMPACT! app op het inzicht van docenten in de sterke en zwakke kanten van hun lessen, op hun reflectie op hun lessen, en op de verbetering van hun leskwaliteit. Tevens is het effect van het door leerlingen geven van feedback op de leerlingbetrokkenheid onderzocht.
Voorstel
Onderzoek wijst uit dat feedback een sterk prestatieverbeterend mechanisme kan zijn. In het onderwijs ontvangen docenten echter weinig feedback op de kern van hun werk: de lessen die ze geven. Eén manier om docenten te voorzien van feedback, is het gebruik van lesobservaties. Om echter een betrouwbaar en valide beeld van de leskwaliteit te geven, zullen meerdere lesobservaties per docent uitgevoerd moeten worden door het liefst meerdere, getrainde observatoren. Dit maakt lesobservaties kostbaar en tijdrovend voor scholen. Een efficiëntere manier voor docenten om feedback op de kwaliteit van hun lessen te ontvangen, is het werken met leerlingpercepties van leskwaliteit (Peterson, et al., 2000). In vergelijking met lesobservaties is het aantal observatoren (leerlingen in de klas) bij het werken met leerlingpercepties groter, waardoor gemakkelijker een betrouwbaarder beeld van de leskwaliteit gegeven kan worden, dan bij lesobservaties.
Huidige technologische toepassingen maken het mogelijk om op een relatief eenvoudige en snelle manier docenten van feedback te voorzien. Daarom is de IMPACT! app ontwikkeld. Met deze app kunnen leerlingen aan het eind van de les met behulp van hun smartphone feedback geven aan hun docent over de les die net geweest is. In vergelijking met andere vormen van feedback, voorziet het gebruik van deze app in een directe manier van feedback. De docent kan de feedback direct na de les inzien, wat de link tussen de ontvangen feedback en het handelen in de klas sterker maakt. Docenten kunnen daardoor wellicht ook beter werken aan de verbetering van hun leskwaliteit.
De feedback van leerlingen kan docenten inzicht geven in de sterke en zwakke kanten van hun lessen wat de kans op reflectie van docenten op zijn/haar lesgeven vergroot. Reflectie ontstaat doorgaans namelijk niet spontaan, maar kan door feedback worden bevorderd (Driessen, Van Tartwijk & Dornan, 2008, Ertmer & Newby, 1996). Idealiter leidt de reflectie tot pogingen om de leskwaliteit te verbeteren, op die punten waar verbetering wenselijk blijkt te zijn.
Leerlingen krijgen door het gebruik van de app de mogelijkheid om mee te ‘praten’ over de kwaliteit van hun onderwijs. Dit zou hun betrokkenheid bij de les kunnen vergroten, met name wanneer zij zien dat hun feedback gehoord en gebruikt wordt (Cook-Sather, 2002; 2007).
Er is nog geen wetenschappelijk onderzoek beschikbaar naar het effect van dit soort nieuwe vormen van feedback. In het onderzoek waarover we rapporteren is onderzocht wat het effect is van het gebruik van de IMPACT! app op het inzicht van docenten in de sterke en zwakke kanten van hun lessen evenals op de mate waarin ze reflecteren op de kwaliteit van hun lessen en de mate waarin ze succesvol aan de verbetering van hun lessen werken (Fraser, 2007). Bovendien is onderzocht of het gebruik van de IMPACT! app effect heeft op de betrokkenheid van leerlingen bij hun onderwijs.
In totaal deden 60 wiskundedocenten van Nederlandse middelbare scholen mee met het onderzoek. Zij werden door middel van loting ingedeeld in de controlegroep of de experimentele groep. Docenten in de experimentele groep gebruikten gedurende vier maanden (in de periode van december tot april gemiddeld één keer per twee weken) de IMPACT! app aan het eind van hun wiskundelessen in HAVO-3. Zij werden gestimuleerd de ontvangen feedback te bespreken met hun leerlingen. Op die manier konden leerlingen ervaren dat de docent daadwerkelijk iets deed met de gegeven feedback. De docenten in de controlegroep maakten geen gebruik van de app tijdens de onderzoeksperiode. Bij deelnemende leerkrachten en hun leerlingen werden als voor- en nameting vragenlijsten afgenomen die docentreflectie, leskwaliteit, en leerlingbetrokkenheid meten. Tussentijds werd aan docenten gevraagd welke verbeterpunten zij voor hun lessen zagen en welke lesverbeteringsacties zij toegepast hadden. Figuur 1 geeft een overzicht van het theoretisch raamwerk van het onderzoek. De ontwikkeling in instructiekwaliteit werd onderzocht met de oordelen die leerlingen gaven over hun docent tijdens de periode waarin de app werd gebruikt. Tevens werden de ervaringen en van docenten met het werken met de app vastgesteld.
Figuur 1 – Theoretisch kader voor het onderzoek naar de effecten van de IMPACT! app
De onderzoeksresultaten laten zien wat het effect van de IMPACT! app is op het inzicht van docenten in de sterke en zwakke kanten van hun lessen, op hun reflectie op hun lessen en ook op de mate waarin docenten de leskwaliteit succesvol trachten te verbeteren (vergelijking experimentele en controlegroep). We zullen rapporteren welke aspecten van leskwaliteit wel/niet verbeteren door het gebruik van deze applicatie. Ook laten we zien of de leerlingen door het geven van de feedback meer betrokken raken bij hun onderwijs. Momenteel worden data verzameld en geanalyseerd. Ten tijde van de ORD is het project afgerond en kunnen de resultaten gepresenteerd worden.
Referenties
Cook-Sather, A. (2002). Authorizing Students’ perspectives: toward trust, dialogue, and change in education. Educational Researcher, 31(4), pp 3-14
Cook-Sather, A. (2007). What would happen if we treated students as those with opinions that matter? The benefits to principals and teachers of supporting youth engagement in school. NASSP Bulletin, 91(4), pp 343-362.
Driessen E, van Tartwijk J, Dornan T. The self-critical doctor: Helping students become more reflective. BMJ. 2008;336:827–830.
Ertmer, P.A., & Newby, T.J. (1996). The expert learner: Strategic, self-regulated and reflective. Instructional Science, 24, pp 1-24.
Fraser, B.J. (2007). Classroom learning environments. In: S.K. Abell & N.G. Lederman (Eds.), Handbook of research in science education (pp 103-124). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Peterson, K.D., Wahlquist, C., & Bone, K. (2000). Student surveys for school teacher evaluation. Journal of personnel Evaluation in Education, 14(2), 135-153.