Atoombouw

We gaan nog wat dieper in op de deeltjestheorie. Een watermolecuul bestaat uit drie atomen: een zuurstofatoom en twee waterstofatomen. Maar hoe blijven die nu aan elkaar zitten? Daarvoor moet je eerst weten hoe atomen zelf er eigenlijk uitzien.

De manier waarop mensen gedacht hebben over atomen is in de loop van de jaren nogal anders geworden. Het idee dat materie bestaat uit hele kleine deeltjes komt van de oude Grieken ("a-tomos" is Grieks voor ondeelbaar). De Griekse wijsgeer Leukippos, die ongeveer 450 jaar voor het begin van onze jaartelling leefde, was waarschijnlijk de eerste die het woord atoom gebruikte. Atomen waren volgens hem kleine, harde bolletjes en elke stof bestond uit een ander soort atomen.

De Engelsman Ernest Rutherford heeft uit een groot aantal experimenten het atoommodel ontwikkeld dat wij nu meestal gebruiken. Zijn conclusie is dat atomen bestaan uit een hele kleine, positief geladen kern. In de kern zitten positief geladen protonen en neutrale neutronen. Om de kern heen zweeft een wolk elektronen die negatief geladen zijn. De kern is ongeveer tien- tot honderdduizend keer zo klein als de elektronenwolk. 
Later is het atoommodel nog verfijnd, onder andere door de Deen Niels Bohr en de Oostenrijker Erwin Schrödinger, maar het model van Rutherford is voor ons voorlopig voldoende. Het atoommodel van Rutherford ziet er voor een waterstof- en een zuurstofatoom als volgt uit:

De grootte van elk atoom kun je vinden in BINAS tabel 39. Er wordt daar gesproken over de atoomstraal en de vanderwaalsstraal. In het molecuulmodel hieronder zie je deze twee stralen. Het molecuul bestaat uit drie atomen.

Opdracht (W7) Werkblad

Opdracht (W8) Werkblad

Bedenk welke informatie (illustraties, stukken tekst) je kunt gebruiken voor de folder. Zet deze informatie vast weg op een diskette of op de harde schijf.

Voor zijn onderzoek aan de bouw van het atoom krijgt Rutherford in 1908 de Nobelprijs voor scheikunde. Een lichte teleurstelling, omdat hij zich als natuurkundige boven de scheikunde verheven achtte.