De afgelopen tientallen jaren is de aanwas van populatie in grootstedelijke gebieden wereldwijd enorm toegenomen. Een groeiende wereldpopulatie en een sterke migratie van het platteland naar stedelijke gebieden hebben samen geleid tot een stijging die sterker is dan ooit. Steden hebben grote moeite om met de gevolgen van hun succes om te gaan: de stedelijke infrastructuur staat onder druk en planologische problemen zijn alsmaar complexer geworden. “Het is daarom nodig om stadsplanning opnieuw uit te vinden en onze werkwijzen bij te stellen”, zo stelt Karin Pfeffer, die op donderdag 14 juni haar oratie hield naar aanleiding van haar benoeming als professor in Infrastructuring Urban Futures.
Hoe kunnen we in stedelijk beleid en planologische processen een goed geïnformeerd besluitvormingsproces faciliteren? Dat is de hoofdvraag in het onderzoek dat Karin Pfeffer. “Mijn doel is te onderzoeken hoe verschillende stedelijke partijen de toegang tot de stedelijke infrastructuur – transport, energie, water, riolering, enzovoorts – ontwikkelen, organiseren en uitvoeren en in hoeverre geotechnologie positief kan bijdragen aan de planning van en toegang tot stedelijke infrastructuren. Een specifieke uitdaging daarbij is het spanningsveld tussen sociaal-ruimtelijke ongelijkheden zichtbaar maken en in kaart brengen hoe middelen toegewezen worden in stedelijke gebieden waar middelen schaars zijn, die bovendien blootgesteld worden aan de uitdagingen die versnelde urbanisatie en de gevolgen van klimaatverandering met zich meebrengen.”
Belangrijke planologische uitdaging
De 21ste eeuw is de eeuw van de versnelde urbanisatie. Steden hebben te kampen met toenemende complexiteit, dynamiek en onzekerheid. Met name de steden in opkomende economieën worden geconfronteerd met een belangrijke planologische uitdaging in de vorm van het faciliteren en verbeteren van de toegang tot basisvoorzieningen. Karin Pfeffer: “Conventionele manieren van kennis vergaren zijn onvoldoende toereikend als we deze uitdagingen het hoofd willen kunnen bieden. Vertrouwen op slechts één soort kennis of discipline – of deze kennis nu uit data-analyse komt of van experts – zal niet voldoende zijn om de infrastructurele uitdagingen van de toekomst aan te kunnen.”
Een benadering die zowel multi-, inter- als transdisciplinair is, kan de huidige kennis van interactie tussen stedelijke ontwikkeling, infrastructuur, diensten en mensen een stap verder brengen. Deze kan stedelijke planologen en professionals, en zelfs burgers, stimuleren om hun werkwijzen opnieuw uit te vinden of aan te passen. “Deze verschuiving in perspectief is hard nodig als we nummer 11 van de doelstellingen op het gebied van duurzame ontwikkeling en de nieuwe stedelijke agenda willen behalen voor wat betreft de toegankelijkheid van de stedelijke infrastructuur”, aldus Karin Pfeffer.
De juiste instrumenten
Om alle aspecten van stedelijke transformatie in de hand te kunnen krijgen zijn verscheidene instrumenten nodig. Daarbij komt meer kijken dan alleen de kennis die in documenten, standaard datasets en digitale ‘slimme’ stedelijke systemen is vastgelegd. Karin Pfeffer: “We moeten ook informele kennis naar boven krijgen, en de bijbehorende betrokkenheid van burgers op de lange termijn – bijvoorbeeld in de vorm van buurtbijeenkomsten, buurtsafari's, gesprekken op straat, maar ook via digitale buurtplatforms en de betrokkenheid van stedelijke professionals.”
Als we voortborduren op een stevige en brede kennisbasis, kunnen vervolgens verschillende strategieën worden ingezet om tot haalbare en duurzame oplossingen te komen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het stimuleren van creatieve inspanningen, door binnen een urban living lab prototypen te testen en door nieuwe vormen van co-creatie aan te gaan. “Als we ons een brede, geïntegreerde aanpak eigen kunnen maken waarbij verschillende specialisten en soorten kennis, disciplines, partijen, methodes en middelen samen worden gebracht zullen we de stad nog veel beter leren kennen en in staat zijn om infrastructuren te creëren voor een gelijkwaardige en duurzame toekomst”, aldus Karin Pfeffer.
Over Professor Karin Pfeffer
Professor Karin Pfeffer behaalde haar doctoraat in Fysische Geografie aan de Universiteit Utrecht in 2003. Daarna heeft ze aan de Universiteit van Amsterdam diverse posities vervuld op het gebied van geografie en planologie. Dit is voor Karin een hernieuwde kennismaking met ITC, aangezien ze in 2004-2005 al werkzaam was bij ITC als docent en onderzoeker.
