Nieuwe technologie maakt de diagnose van een stoornis in de maag-darmdoorbloeding straks beter, sneller, eenvoudiger en goedkoper, verwacht vaatchirurg Bob Geelkerken. Samenwerking, met onder meer Technisch Geneeskundigen van de Universiteit Twente, maakt dit mogelijk. Geelkerken stelt dit in zijn intreerede als hoogleraar, op 30 maart.
Medisch Spectrum Twente in Enschede, waar prof. Geelkerken (57) als vaatchirurg werkt, is een internationaal erkend expertcentrum op het gebied van stoornissen in de maag-darmdoorbloeding. Vanuit het hele land worden patiënten verwezen naar dit Maagdarm Ischemie Centrum, nu meer dan 400 per jaar. Het probleem met deze vrij zeldzame aandoening is een goede diagnose. Chronische buikpijn kan ook andere oorzaken hebben dan slechte doorbloeding en zuurstoftekort van de darmwand. Tot nu toe wordt de doorbloeding beoordeeld door de toename van CO2 in de darmwand te meten tijdens een fietstest of tijdens dagelijkse activiteiten. Deze test, door Geelkerken en zijn MST-collega prof. Jeroen Kolkman ontwikkeld, is arbeidsintensief en foutgevoelig. Samen met de UT kijken de vaatchirurgen en de maag-darm-lever artsen nu naar twee alternatieven: de detectie van biomarkers in het bloed en de detectie van melkzuur in de poortader.
Lab-on-a-chip
Biomarkers kunnen, bij patiënten met chronische of acute buikklachten, de kans aangeven dat het inderdaad om een doorbloedingsstoornis gaat. Het idee is dat een ‘lab-on-chip’ hiervoor een druppel bloed test op een aantal biomarkers. Voor dit project hebben de bedenkers in 2016 een ‘Pioneers in Healthcare’ voucher ontvangen. Vanuit de UT is hierbij Loes Segerink betrokken, van de BIOS Lab-on-a-chip groep, naast Rotterdamse collega’s.
Fietstest
Het andere idee is om te kijken naar de afvoer van melkzuur van de darmen naar de lever, via de belangrijkste toegang, de poortader. Te weinig bloed in de darm, geeft een stijging van melkzuur. Een fietstest op de MRI-scanner moet uitwijzen of er inderdaad een piek in lactaat te meten is in de poortader; de fietsende benen ‘stelen’ in dat geval bloed van de darmen. Verschillende studenten Technische Geneeskunde hebben aan deze mogelijkheid gewerkt, en een betrouwbare meettechniek staat op de drempel van de kliniek.
Imaging
De vaatchirurgen MST werken ook op verschillende andere vlakken samen met UT-onderzoekers. Is bijvoorbeeld de belasting door röntgenstraling, voor het zichtbaar maken van zelfs de kleinste bloedvaten, te vermijden door laagveld MRI-scans te gebruiken? Kunnen metingen van de bloeddoorstroming iets zeggen over de kans dat een wond bij een ‘diabetische voet’ geneest? Hoe kunnen we de levensduur van een vaatprothese die via de liesslagader is ingebracht, verlengen?
Specialist in 2025
Geelkerken onderstreept met deze voorbeelden ook het belang van Technisch Geneeskundigen, die “een zeer waardevolle plaats aan het verwerven zijn binnen specialistische behandelteams”. Het profiel van de Technisch Geneeskundige komt volgens hem op veel punten overeen met dat van de ‘medisch specialist in 2025’, zoals geformuleerd door de Federatie Medische Specialisten. Zo zal deze medicus een actieve bijdrage moeten leveren aan ‘het ontwikkelen, beoordelen, implementeren en opschalen van innovaties in de zorg’. In 2025, zo voorspelt Geelkerken, hebben we nanorobots die vaatwandschade kunnen herstellen. Een ‘persoonlijke MedApp’ geeft aan dat het daarvoor tijd wordt.
Visie en lef
Geelkerken pleit in zijn oratie voor meer drempelloze samenwerking van de ziekenhuizen in Twente, de Achterhoek en Salland. “Een miljoen mensen mogen, nee, móeten kunnen rekenen op drempelloze eerste, tweede en derdelijns gezondheidszorg, ondersteund door een universiteit die de visie en het lef had om de nu meerdere keren bekroonde opleiding Technische Geneeskunde, tegen alle stromingen in, te starten.”
Prof.dr. Bob Geelkerken houdt zijn intreerede ‘Samenwerken’, als hoogleraar Clinical Translation of Advanced Technologies Diagnosis and Treatment of Vascular Disorders, op 30 maart om 16 uur in gebouw Waaier op de campus van de UT, in de M.P. Breedveldzaal. De redetekst kan op verzoek toegestuurd worden.
