HomeNieuwsCoöperaties versterken onafhankelijkheid van Mayavrouwen in Mexico

Coöperaties versterken onafhankelijkheid van Mayavrouwen in Mexico

Cristina Osorio, promovenda aan de Universiteit Twente, heeft op het Mexicaanse schiereiland Yucatán veldonderzoek gedaan naar Mayavrouwen die in coöperaties samenwerken. Dankzij hun werkzaamheden zijn de vrouwen in staat om hun persoonlijke leefomstandigheden te verbeteren in de, door mannen geregeerde samenleving waarin zij leven. Osorio onderzocht wat de motivatie van deze vrouwen is om in coöperaties te werken en hoe hun maatschappelijke positie is veranderd door de actieve rol die ze zijn gaan spelen in hun gemeenschap. Onlangs verdedigde Osorio haar proefschrift.

De Maya's van Yucatán zijn een inheemse groep die vooral in het zuidoosten van Mexico leeft. Sommigen wonen zeer afgelegen in veelal geïsoleerde gemeenschappen. Meer dan 50% van de bevolking op het Mexicaanse schiereiland Yucatán behoort tot deze culturele groep. De mensen leven er in slechte omstandigheden: de armoede is groot en hun opleidingsniveau is laag. Vanwege het gebrek aan economische middelen gaan veel mannen in de Verenigde Staten werken. Na een aantal jaar stoppen ze vaak met het sturen van geld naar huis voor hun gezin.

In de samenleving van de Maya's versterken de vrouwen hun maatschappelijke positie door in coöperaties te gaan werken. Door hun krachten te bundelen en hun producten (traditionele geneesmiddelen, voedsel en kleding) in groepsverband te produceren en op de lokale markten te verkopen verbeteren zij hun positie.


Motivatie

Osorio deed onderzoek naar de motivatie van vrouwen om in coöperaties te gaan werken en ontdekte ze dat het om veel meer gaat dan alleen geld verdienen. 'De coöperaties binnen hun gemeenschap biedt ze de kans om een inkomen te verdienen en een respectabele positie te verwerven binnen hun huishouden en in hun dorp,' concludeert Osorio. De vrouwen moeten ervoor zorgen dat hun gezin te eten heeft. Maar met het geld dat zij verdienen kunnen ze hun kinderen ook onderwijs laten volgen en ze daarmee een betere toekomst bieden. Via interviews met de vrouwen kwam Osorio erachter dat ze onbaatzuchtig zijn in hun voortdurende verantwoordelijkheid voor het gezin. 'Alles wat ze met de coöperaties verdienen, gaat naar hun gezin,' aldus de kersverse doctor Cristina Osorio.

Over het algemeen is het in hun samenleving niet gebruikelijk dat vrouwen buiten de deur werken. Het onderzoek laat zien dat de vrouwen door in coöperaties te werken een actieve rol kunnen spelen in de samenleving. Door samen te werken kunnen ze hun kennis en ervaringen uitwisselen en daardoor voelen ze zich sterker en krijgen ze meer zelfvertrouwen. Het werk in de coöperaties draagt bij aan hun maatschappelijke acceptatie, terwijl het hebben van een baan als individuele vrouw niet gepast wordt geacht.

Een ander aspect van het maatschappelijke effect van coöperaties is dat de vrouwen hiermee respect en waardering oogsten van hun echtgenoten. Als hun vrouwen gaan werken, gaan mannen ze op een andere manier waarderen. Zij steunen hun vrouwen. Deze ontwikkeling leidt tot een verandering in de traditionele rolverdeling.

Ontwikkeling van onderaf

Osorio's onderzoek biedt nieuwe inzichten op het gebied van de integratie van minderheden (ook internationaal) en heeft nieuwe kennis opgeleverd die kan bijdragen aan de ontwikkeling van overheidsbeleid. De kennis opgedaan in het onderzoek kan worden meegenomen in andere vraagstukken, zoals de integratie van culturele minderheden en het voorkomen van migratiegolven via ontwikkelingssamenwerking.

De benadering van onderaf laat zien hoe belangrijk het is om aan de basis te beginnen, en dat er naast financiële middelen nog veel andere manieren zijn om bij te dragen aan een geslaagde ontwikkeling. 'Veel goedbedoelde programma's zijn niet efficiënt genoeg omdat daarin geen rekening wordt gehouden met taalbarrières en persoonlijke omstandigheden en omdat er te weinig positieve aandacht wordt besteed aan de mensen om wie het gaat,' vertelt Hans Bressers, hoogleraar Policy Studies and Environmental Policy aan de Universiteit Twente en tevens, samen met Laura Franco, Osorio’s promotor.

Het ondersteunen van vrouwen in patriarchale samenlevingen is ook een van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Goede communicatie met de betrokkenen is essentieel om inzicht te krijgen in hoe echte veranderingen kunnen worden gerealiseerd. 'Uit dit onderzoek kunnen we lessen trekken die ook relevant zijn voor Nederlandse ontwikkelingsprojecten. Het is belangrijk dat we aan de basis beginnen,' concludeert Bressers.

Maya huis

Osorio's promotie aan de Universiteit Twente

'De Mexicaanse samenleving heeft sterke inheemse wortels,' aldus Osorio. Ze behaalde haar masterdiploma in economie en bestuurskunde aan de Universidad Autonoma de Yucatán en is ook in die regio geboren. Ze heeft de Mayacultuur goed leren kennen omdat ze al sinds haar jeugd heeft kunnen zien hoe haar familieleden samenwerkten met Mayagemeenschappen.

Voor haar promotieonderzoek kwam ze naar de vakgroep Governance and Technology for Sustainability (CSTM) van de faculteit Behavioural, Management and Social sciences (BMS) van de Universiteit Twente. Onder begeleiding van Hans Bressers en Laura Franco wist ze voldoende steun te vinden voor haar onderzoek dat gericht was op het verbeteren van de omstandigheden van Mayavrouwen. 'Ik ben de Universiteit Twente en mijn promotoren zeer dankbaar dat zij hun kennis en steun voor dit project beschikbaar hebben gesteld. Dat betekent heel veel voor me.' De kosten van haar onderzoek (vertaalwerk en veldonderzoek) werden deels vergoed door de Nestlé Foundation. Momenteel werkt Osorio als hoogleraar economie aan de Universidad Anáhuac Mayab in Merida, Mexico. Ze werkt aan een onderzoeksproject dat als doel heeft het onderwijs voor meisjes in Mexico te verbeteren. Hans Bressers is ook betrokken bij dit project.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Cristina Osorio.

Picture credit: En Pro de la Mujer