De vakgroep STePS (Science, Technology and Policy Studies) van de Universiteit Twente neemt deel aan een consortium dat met financiering van NWO en Brill onderzoek doet naar het digitaal beschikbaar maken van handgeschreven en geïllustreerde archieven.
Complexe inhoud ontcijferen
Veel handgeschreven en geïllustreerde archieven bevatten een schat aan informatie, maar worden weinig bestudeerd vanwege hun complexe en door computers moeilijk te ontcijferen inhoud. Het doel van het project Making Sense of Illustrated Handwritten Archives is een digitale omgeving te ontwikkelen die hier een oplossing voor biedt, en die de heterogene inhoud van de archieven verbindt met andere digitale bronnen. Het archief van de Natuurkundige Commissie, een van de topcollecties van Naturalis Biodiversity Center in Leiden, staat centraal in het project. Dit handgeschreven archief bevat een rijke, geïllustreerde beschrijving van de natuur, cultuur en economie in de Indonesische Archipel (1820-1850).
Inzet van diverse systemen
De onderzoekers in het project - wetenschapshistorici van STePS, computerwetenschappers, en erfgoedprofessionals - zullen gebruikmaken van een geavanceerd systeem voor handschrift- en beeldherkenning (Monk), aangevuld met contextuele informatie over diersoorten, plaatsnamen en habitats. De taxonomische expertise van Naturalis, in combinatie met kennis over wetenschapsgeschiedenis, wordt gebruikt om het systeem verder te verfijnen. Vervolgens zal Uitgeverij Brill het in het project ontwikkelde systeem aanbieden als online service voor de erfgoedsector, als versterking van zijn digital humanities-profiel. Zowel curatoren van handgeschreven archieven als onderzoekers die deze collecties willen bestuderen profiteren hiervan.
Expertises bij elkaar brengen
In het project, dat vier jaar loopt, worden twee aio’s in de computerwetenschap aangesteld (Leiden, Groningen), een postdoc in de wetenschapsgeschiedenis (Twente) en een specialist in 19e-eeuwse taxonomie en natuurhistorie (Naturalis). ‘Het unieke archief van de Natuurkundige Commissie biedt een prachtige kans om de expertise van verschillende universiteiten en wetenschapsgebieden bij elkaar te brengen’, zegt Michiel Thijssen, senior acquisitions editor bij Brill. ‘De technologieën die in dit project worden ontwikkeld betekenen een grote stap voorwaarts voor de manier waarop onderzoekers gearchiveerd cultureel erfgoed kunnen bestuderen.’
Gezamenlijke projectaanvraag
De aanvraag voor het project werd gezamenlijk ingediend door:
- Leiden Centre of Data Science
- Naturalis Biodiversity Center
- ALICE (University of Groningen)
- STePS (University of Twente)
- LIACS (Leiden University)
- Brill
NWO heeft het project € 626.000 toegekend vanuit het programma Creatieve Industrie; daarnaast investeert Brill € 268.000 (deels in cash en deels in natura).
Beeld: pagina uit een bundel veldaantekeningen met een beschrijving en afbeelding van een muizensoort. Bron: Naturalis Biodiversity Center, Archief van de Natuurkundige Commissie voor Nederlands-Indië.
