HomeNieuwsMEER INZICHT IN OORZAAK ALZHEIMER

MEER INZICHT IN OORZAAK ALZHEIMER Nieuwe suggestie voor mogelijke behandeling

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie en treft meer dan 35 miljoen mensen wereldwijd. Algemeen wordt het samenklonteren van het amyloid-β (Aβ) eiwit aangenomen als de oorzaak van het afsterven van neuronen bij patiënten. Medicatie focust zich op de vermindering van Aβ42, één van de meest voorkomende eiwitten en het schadelijkst. Promovenda Annelies Vandersteen van de Universiteit Twente nuanceert de huidige aanpak. Vandersteen: ‘De resultaten van mijn onderzoek geven een breder inzicht in de processen die leiden tot de ziekte van Alzheimer en kunnen op deze manier bijdragen tot nieuwe medicatie.’


Het Aβ eiwit komt in het lichaam voor in verschillende lengtes variërend van 33 tot 49 aminozuren. De kortere vormen worden beschouwd als ‘veilig’. Dit in tegenstelling tot de langere vormen, Aβ42 en langer, die sterk aggregerend zijn. De huidige therapeutische strategie tracht het samenklonteren van Aβ42, en de nadelige effecten ervan te verminderen door vrijgave van Aβ42 te beperken. De aanpak om de productie van Aβ42 te verminderen zorgt tegelijkertijd voor een stijging van de Aβ38 niveaus. Vandersteen: ‘Mijn onderzoek toont onder andere aan dat kleine hoeveelheden Aβ38 de samenklontering en toxische effecten van langere Aβ eiwitten juist kunnen vergroten of temperen. De processen die leiden tot de ziekte van Alzheimer worden bepaald door het volledige spectrum van Aβ eiwitten. Het beeld is dus veel minder zwart-wit dan tot nu toe wordt aangenomen en minder frequent voorkomende vormen van Aβ zijn veel minder onschuldig dan wordt gedacht.’

aggregatie.pdf


Figuur 1: Tijdens het aggregeren gaan Aβ eiwitten aan elkaar kleven. Eerst worden kleine aggregaten, bestaande uit een paar Aβ moleculen gevormd. Deze kleine aggregaten kunnen vervolgens groeien tot grote aggregaten van honderden moleculen. Sommige van deze aggregaten vormen fibrillen, draadvormige structuren die vergeleken kunnen worden met een touw.

Het onderzoek
Vandersteen onderzocht de eiwitmengsels in een laboratoriumsituatie. Uitgaande van een computationeel berekende veronderstelling, werd een reeks experimenten opgezet. Het gedrag van de verschillende Aβ eiwitten, en mengsels daarvan werden uitvoerig onderzocht en beschreven met behulp van verschillende biofysische technieken. De invloed van de verschillende Aβ eiwitten en mengsels op neuronen werd vervolgens bestudeerd in een celkweek opstelling.

Meer info
Het promotieonderzoek van Annelies Vandersteen werd direct begeleid door Dr. Kerensa Broersen engevoerd in het kader van een tripel degree aan de Universiteit Twente, de K.U.Leuven en de Vrije Universiteit Brussel. Het onderzoek valt binnen het onderzoek van de instituten MESA+ en MIRA van de Universiteit Twente, faculteit Technische Natuurwetenschappen, vakgroep Nanobiophysics. Het proefschrift ‘Aggregation and toxicity of amyloid-beta peptide in relation to peptide sequence variation’ is opvraagbaar. Promotoren: prof.dr. V. Subramaniam (UT), prof.dr.ir. F. Rousseau (KU Leuven) en prof.dr. H. Remaut (VUB), Promotie: 12 december, 16:45 uur, Universiteit Twente, Gebouw Waaier, Prof.dr. G. Berkhoff-zaal, Enschede.